تنگی مقعد یک بیماری جدی است که می تواند به شدت بر سبک زندگی و سلامت کلی فرد تاثیر بگذارد. اگر در دفع مدفوع دچار مشکل هستید و یا از خونریزی مقعد و یبوست طولانی رنج می برید، این احتمال وجود دارد که دچار تنگ شدن مقعد شده باشید. در ادامه با partoclinic همراه باشید تا بگوییم علت این وضعیت چیست؟ چه علائمی دارد و چگونه درمان میشود؟
تنگی مقعد چیست؟
تنگی مقعد، در انگلیسی با اصطلاح پزشکی Anal stenosis شناخته میشود. تعریف این اصطلاح را از زبان سایت muschealth می خوانیم:
When a tubular organ or blood vessel becomes excessively narrow such that it can no longer perform as nature intended, it is a condition referred to by physicians as stenosis. Anal stenosis, also known as an anal stricture, is the narrowing of the anal canal, located just before the anal sphincter
هنگامی که یک اندام لوله ای یا رگ خونی بیش از حد باریک می شود به طوری که دیگر نمی تواند به حالت طبیعی عمل کند، این وضعیتی است که پزشکان از آن به عنوان تنگی مقعد یاد می کنند. تنگی مقعد، باریک شدن کانال مقعدی است که درست قبل از اسفنکتر مقعد قرار دارد.
https://muschealth.org/medical-services/ddc/patients/digestive-diseases/colon-and-rectum/anal-stenosis
در واقع تنگی مقعدی یا تنگ شدن مقعد همان باریک شدن کانال مقعدی یا همان رکتوم است که دفع مدفوع را دشوار می کند، در صورت عدم درمان می تواند منجر به عوارض جدی شود. این حالت زمانی رخ می دهد که ماهیچه های مقعد که برای تنظیم عبور مواد مدفوع منبسط و منقبض میشوند، باریک شوند.
اسفنکتر یا همان ماهیچه مقعدی بخش پیچیده ای از بدن است که وظیفه کنترل دفع مدفوع را بر عهده دارد. اسفنکتر دارای دو نوع داخلی و خارجی است که یکی از آنها ارادی و دیگری غیر ارادی باز و بسته میشود. یکی از علل اصلی تنگی مقعد آسیب و اختلال در عملکرد این ماهیچه ها به خصوص اسفنکتر داخلی (ماهیچه غیرارادی) است.
بیشتر بخوانید : مقعد چیست
علائم تنگی مقعدی
علائم تنگی مقعدی ممکن است در ابتدا جزئی به نظر برسند، اما معمولاً با گذشت زمان بدتر میشوند. این علائم عبارتند از:
- یبوست
- نفخ
- درد داخل مقعدی در هنگام اجابت مزاج
- تغییر وضعیت اجابت مزاج مثل باریک شدن مدفوع و یا گلوله گلوله شدن آن
- خون قرمز روشن در توالت بعد از اجابت مزاج
لازم به ذکر است این علائم همیشه به دلیل تنگی مقعد ایجاد نشده و می‌تواند علت‌های دیگری نیز داشته باشد. بنابراین جهت تشخیص قطعی می بایست، با پزشک متخصص در این مورد مشورت کنید.
بیشتر بخوانید : درمان گشادی مقعد در طب سنتی چگونه است؟
علل تنگی مقعد
در اکثر موارد، تنگی مقعد با تشکیل بافت اسکار(بافت زخم، جای زخم مقعد) مرتبط است که می تواند پس از ضربه یا جراحی هموروئید رخ دهد. از آنجایی که بافت اسکار به اندازه بافت عضلانی سالم انعطاف پذیر نیست، در صورت تجمع می تواند کانال مقعد را محدود کند.
سایر علل احتمالی تنگی مقعد، عبارتند از:
- یک ناهنجاری مادرزادی
- عوارض ناشی از یک عمل جراحی مثل جراحی هموروئید یا عمل فیستول
- ابتلا به بیماری بواسیر
- استفاده بیش از حد از ملین ها
- عفونت شدید خون (سپسیس) که اندام های بدن را در معرض خطر قرار می دهد.
- از دست دادن خون در ناحیه خاصی از بدن
- ایدز و بیماری های مقاربتی
- عفونت ناشی از آمیب انتاموبا هیستولیتیکا
- بیماری التهابی روده (IBD)، یک اختلال یا التهاب روده بزرگ و روده کوچک است.
- تحریک ناشی از اسهال مداوم
بیشتر بخوانید: درمان خانگی زخم مقعدی در اثر رابطه و یبوست چیست؟
علت تنگی مقعدی نوزادان چیست؟
طبق آمار از هر ۴۰۰۰ نوزاد تازه متولد شده، یکی از آنها به تنگی مقعد دچار است. در این موارد دریچه مقعدی بسیار باریک تشکیل شده است.
در مواردی نوزاد به عدم وجود دریچه مقعد یا همان بیماری آترزی یا آنوس ایمپرفوره مبتلا است. یکی از علائم تنگی مقعدی نوزاد که می‌تواند مادران را آگاه کند، یبوست مداوم و مزمن است. در این موارد لازم است مادر با متخصص کولورکتال و یا اطفال مراجعه کند.
تشخیص تنگی مقعد
تشخیص تنگی مقعد نسبتاً ساده است. در بیشتر موارد، این وضعیت با بررسی علائم و سابقه پزشکی، علاوه بر انجام یک معاینه فیزیکی یا دیداری مختصر تأیید میشود. در مواردی معاینه انگشتی انجام شده و یا جهت تشخیص آزمایشات زیر نیز انجام میشوند:
- ام آر آی (MRI)
- آنوسکوپی
- کولونوسکوپی
- سیگموئیدوسکوپی
برای درمان تنگی مقعد می بایست، با متخصص کولورکتال مشورت کنید.
بیشتر بخوانید: علت باد معده بعد از رابطه مقعدی چیست؟
درمان تنگی مقعد
گزینه‌های درمانی غیر جراحی برای تنگی مقعد( مثل درمان تنگی مقعدی در طب سنتی و یا درمان گیاهی تنگی مقعد) محدود است، زیرا، معمولاً برای درمان این وضعیت باید اسکار یا همان علت تنگی مقعد با جراحی برداشته شود. اما مجموعه روشهای که برای درمان تنگی مقعد انجام میشوند، به این شرح است:
بیشتر بخوانید: پماد برای کاهش درد رابطه مقعدی
درمان خانگی تنگی مقعدی
درمان های خانگی که جهت رفع تنگی مقعد انجام میشوند به این شرح است:
- مکمل‌های فیبر
- نرم‌کننده‌های مدفوع
- ملین‌های نرم‌کننده و رژیم غذایی با فیبر بالا
- نوشیدن آب کافی ( تا ۸ لیوان آب در طول روز)
- ورزش و تحرک کافی حداقل ۳۰ دقیقه در روز
درمان تنگی مقعدی طب سنتی
درمان تنگی مقعدی طب سنتی معمولاً بی تاثیر است و در مواقعی که تنگی مقعد ناشی از بواسیر، شقاق یا فیستول باشد روش های طب سنتی ممکن است موجب کاهش علائم یبوست و جلوگیری از پیشرفت بیماری شود. عارضه تنگی مقعد به دلیل مشکل در عضلات اسفنکتر است و روش های درمانی غیرجراحی برای درمان آن زیاد موثر نیستند.
روشهای جراحی تنگ شدن مقعد
گزینه های رایج جراحی عبارتند از:
- آنوپلاستی، جراحی است که با هدف بازسازی مقعد انجام میشود.
- اسفنکتروتومی، جراحی است که شامل برش عضله اسفنکتر داخلی برای کاهش تنش انجام میشود.
پیشگیری
بعد از انجام جراحی رعایت نکات زیر، از عود مجدد این وضعیت جلوگیری خواهد کرد:
- جا به جایی اجسام سنگین را متوقف کنید.
- فقط دوش، بدون حمام.
- از نشستن مستقیم روی ناحیه جراحی خودداری کنید.
- رژیم غذایی منظم را از سر بگیرید.
- نوشیدن ۸ لیوان آب در روز
- داروهای قبلی را از سر بگیرید، اما بیمار باید قبل از مصرف هر گونه داروهای رقیق کننده خون یا آسپرین با پزشک خود مشورت کند.
سوالات متداول درباره تنگی مقعد
بله یکی از عوارض جراحی سنتی هموروئید و عدم لیزر درمانی، تنگی مقعد می باشد.
به دلیل اینکه این عارضه ناشی از اختلال در ماهیچه های اسفنکتر می باشد معمولاً درمان گیاهی و سنتی ندارد.
بسته به شدید یا خفیف بودن عارضه از لیزر و جراحی استفاده می شود.
باید به پزشک اطفال مراجعه نمود.
من از وقتی که یادم میاد مدفوعم باریک بود حالا ده سالی هم باربکتر شده باد وگاز معده را هم باید با فشار وزور خارج کنم اگر هم گاز معده م نگذارم خارج بشه درد خیلی شدید در حد مرگ بهم دست میدهد حتی یک بار گاز معده م زا نگع داشتم به قدری زیر دلم درد گرفت که زنگ زدم ارژانس امد وبعد نزیدک ببمارستان گاز معده م خالی شد دلم خوب شد
سلام دوست عزیز
مدفوع رشته ای یا مدفوع نازک و باریک علت های مختلفی مثل بواسیر یا هموروئید دارد. اگر شما بواسیر داشته باشید ممکن است توده هموروئید مسیر مدفوع را سد کرده و مدفوع جای کمی برای حرکت داشته باشد در نتیجه به صورت رشته ای خارج شود. یا اینکه ممکن است زائده زگیل تناسلی باشد که راه مدفوع را سد می کند. سایر دلایل نیز یبوست، کاهش مصرف فیبر، تنگی مقعد، IBS و… می باشند. با توجه به علائم دیگر مانند گاز معده برای تشخیص دقیق تر حتما باید به پزشک مراجعه کنید.
سلام برای مشخص شدن مشکل اصلی در این زمینه باید پیش چه نوع دکتری بریم؟!
سلام دوست عزیز
باید به متخصص کولورکتال یا جراح عمومی مراجعه کنید.
سلام نمیدونم مشکلتون بر طرف شده یا خیر ….
1/ بجای زور زدن در دستشویی شکم خود را قبل از رفتن به دستشویی با یک روسری و یا پارچه کمی سفت ببندید و بعد از بیرون آمدن باز نمائید
2/ در مواردی که بواسطه عمل نکردن عضلات مقعد درد شدید دارید بداخل حمام رفته و داخل تشت آب گرم ” نزدیک به داغ بودن ” بنشینید عضلات سریعا عمل خواهند کرد … از این روش فقط در مواقع ضروری استفاده کنید
3/ شب قبل از خواب یک عدد سیب رسیده را با پوست رنده کنید و بخورید
4/ اگر شرایط اهدا خون دارید خون بدهید
5/ روش نشستن خود را اصلاح کنید
6/ در نهایت ودر صورت عدم بهبودی از جراحی استفاده نمائید
سلام من دختری هستم ۱۶ ساله چند وقتی احساس میکنم تنگی مقعد دارم ولی درد و سوزش ندارم فقط بعضی موقع ها باید با کمی فشار مدفوع رو خارج کنم امروز بعد گذشت چند ساعت از مدفوع چند قطره خون از مقعد اومده به نظرتون باید چیکار کنم لطفاً کمکم کنید
سلام دوست عزیز
یبوست شما به دلیل تنگی مقعد بوده و نباید مدفوع را با دست خارج کنید. بهتر است به یک متخصص کولورکتال مراجعه کنید تا با انجام ازمایشات لازم علت را دقیق تشخیص دهد.
سلام وقتتون بخیر من تنگی شدید مقعد دارم دکتر رفتم دارو داد و گفت بعد ۴۰روز ببینم عمل هموارایید ۱۵سال داشتم خیلی هم نفخ و گاز دارم ممنون میشم جواب بدید
سلام دوست عزیز
ممکن است بخاطر انجام جراحی سنتی هموروئید دچار تنگی مقعد شده باشید. برای درمان می توانید روش آنوپلاستی را انجام دهید.
سلام من چند تخمه هندوانه با پوست خوردم ۲روز در گیر این بودم که دفع کنم بعد از دفع به تنگی معتقد دچار شدم آیا با مرور زمان درست میشه
سلام دوست عزیز
بله درست می شود.
سلام مدتی دچار یبوست بودم بنا به پیشنهاد یک عطارتنقیه باشیلنگ آب بمدت ۱۵سال به راحتی دفع داشتم تا حالا که دیگر نتوانستم حتی روغن کرچک هم خوردم که شاید اسهالی شود و بتوانم دفع کنم احساس میکنم مقعدم کاملا مسدود شده است سنم ۷۰سال دارم راهنمایی کنید ممنون میشم. از کهگیلویه
سلام دوست عزیز
یبوست با افزایش مصرف مایعات، فیبر، غلات، سبزیجات درمان می شود. مطالب زیر را مطالعه کنید حتما کمک تان خواهد کرد. هرگز سر خود و به پیشنهاد عطاری تنقیه را انجام ندهید ممکن است عوارض طولانی مدتی داشته باشد.
درمان یبوست و پاکسازی روده + راه خانگی برای دفع راحت مدفوع
۲۰ ملین قوی، گیاهی، فوری و خانگی + قوی ترین گیاه ضد یبوست
داروی یبوست – ۴+ قرص روان کننده شکم سریع
سلام من تا الان چهار بار معقدم رو عمل کردم دو بار هموروئید و یه بار شقاق و یه بار هم فیستول بوده الان بعد شش ماه از آخرین عمل همچنان درد دارم و یکی از پزشکان اسفنکتروتومی رو بهم پیشنهاد داده آیا بعد این عمل دچار بی اختیاری مدفوع میشم ؟ اگه لطف کنید راهنمایی کنید ممنون میشم
سلام دوست عزیز
بی اختیاری یکی از عوارض موقت این جراحی می باشد اما بستگی به تجربه پزشک و نحوه عمل دارد. در حالت عادی یک الی دو هفته بعد از اسفنکتروتومی ممکن است بی اختیاری گاز و نشت مدفوع داشته باشید که برطرف می شود.
سلام خسته نباشی شوهر من سوزش معده داشت با توصیه یکی از دوستانش پودر سنجد استفاده کردن .الان سوزش معده نداره ولی به تنگی مقعد دچار شده
آیا ب مرور زمان خوب میشه
سلام دوست عزیز
بهتر است آب زیاد بخورند و از ملین ها و مکمل های حاوی فیبر و نرم کننده مدفوع استفاده کنند.
سلام از امام صادق روایت شده برای درمان تنگی مقعدی از نظر اسلام برنج خوبه توی طب سنتی هم بهش اشاره شده حتما نتیجه میده دوستان بزرگان ما قطعاً علم ماورایی داشتند
چی میگی اخه قرن ۲۱ کاظم این حرفا چیه????
برنج زمان امام صادق با برنج پر آسیب الان فرق داشته الان برنج فقط سم و ضرر داره خودش باعث یبوست و هزار درده…
بنده شقاق داشتم با درد بسیار زیاد،الان درد ندارم،پزشک معاینه کرد،فرمود داخل مشکلی نداری،مشکل اساسی من خارش بعد اجابت مزاج،لبه های مقعد احساس میکنم،سفت شده،هنوز راحت نمی توانم بشینم،
سلام دوست عزیز
شقاق مشکل داخلی نیست و خارش مقعد و ورم آن هم به همین دلیل است. با درمان قطعی شقاق با لیزر این عوارض هم از بین می رود.
من چند مدتیه ک حس میکنم تنگی مقعد دارم مدفوع نمیاد حتی با زور زدن، و اگه هم بیاد اونم خیلی کم خیلی نازک، حس میکنم دهانه مقعدم باد کرده. الانم شکمم بزرگ شده میشه راهنمایی کنین
سلام دوست عزیز
ممکن است علت آن یبوست باشد. آب زیاد بنوشید و فیبر و مکمل های ملین مصرف کنید. یبوست اگر کنترل شود بسیاری از مشکلات مقعدی برطرف می شود.
با سلام و احترام
نوزادی دارم که علاوه برشیرمادر از شیرخشک هم استفاده میکنم.تا دوماه اول دفع اوکی بود و شل و به راحتی .بعدازدو ماهگی چون کم وزن گرفته بود مولتی دادن حالا اگر شیاف گلیسیرین نکنم تا ۸ روز هم صبرکردم مدفوع خارج نمی شود. بعداز شیاف همانطور شل است و باکمی زور زدن به راحتی خارج میشود.ایا تنگی مقعد گرفته است؟چکارکنم؟ باسپاس
سلام دوست عزیز
بهتر است به یک متخصص گوارش اطفال مراجعه کنید. بدون ویزیت و معاینه نمی توان تشخیص داد که علت چیست
باسلام واحترام
جناب بنده در حدود دو ماه پیش دستشویی رفتم و مدفوعم حیلی سفت شده بود طوری که عین سنگ دیگه نتونستم دفع مدفوع داشته باشم حالت استقراغ و لرزش گرفتم منو به بیمارستان رسوندن دکتر چیزی نفهمیدم ولی تو بیمارستان دستشویی رفتم و به راحتی تخلیه شد و قرص مترونبدازول خوردم دل دردم یواش یواش خوب شد ولی هر موقع میرم دستشویی مدفوع باریک شده و به سختی تحلیه میشه وحس میکنم سفتی مقعد دارم چیکار باید انجام بدیم ممنون
سلام دوست عزیز
مدفوع باریک به دلیل انسداد روده توسط یک توده و یا پولیپ روده می باشد. اگر یبوست ندارید و همچنان مدفوع باریک است باید به متخصص گوارش مراجعه کنید تا آزمایشات لازم انجام شود.
ببخشید من قبلا از چند سال پیش سابقه بواسیر و شقاق داشتم/ شش ماهه سزارین کردم و متاستفانه به دلیل یبوست بعد از سزارین مجبور میشدم فشار بیارم حتی تو دستشویی جیغ میزدم مدفوعم گلوله گلوله و سفت بود حالا گاهی خیلی ضخیمه
دو تا بیرون زدگی دارم و احساس میکنم مقعدم تنگ شده
راه حل چیه؟ باید با لیزر جراحی بشه؟
من نوزاد دارم کسی رو ندارم نوزاد رو به مدت طولانی نگه داره مادرم سنش بالاس و شهرستانه
میخاستم ببینم دوره نقاهت عمل چقدره ؟
اگه عمل کنم چقدر طول میکشه خوب بشم خودم بتونم به نوزاد برسم؟
مادرم میاد ولی خیلی طولانی بشه اونم خسته میشه
سلام دوست عزیز
در یک جلسه با لیزر درمان می شوید به صوزت سرپایی. دوره نقاهت بعد از عمل بواسیر نیز نهایتاً ۳ الی ۴ روز است و از روز بعد از عمل می توانید به کارهای روزمره خود برسید.
البته به مهارت پزشک و دستگاه استفاده شده هم بستگی دارد. به هر حال بهتر است یک جلسه برای معاینه به صورت حضوری ویزیت شوید و در مورد نقاهت بعد از عمل پزشک شما را راهنمایی می کند. برای تعیین نوبت ویزیت تماس بگیرید: ۰۲۱۸۶۰۸۴۹۷۳
سلام من ۱۵ سالمه بعد از این که در حدود ۵ روز دچار یبوست شده بودم و اصلا دفع نداشتم ، دفع سختی داشتم ، به نسبت همیشه بیشتر زور زدم ( و از دارو یا قرص خاصی برای رفع یبوست هم استفاده نکردم ، عذر میخواهم و یه قسمت های از مدفوع رو هم با دستم خارج کردم ) الان دقیقا بعد از اون دفع حس میکنم دچار تنگی مقعدی شدم و حدوداً دو روز از دفع میگذره میخواستم بدونم که امکان داره به مرور زمان خوب بشه ؟ و تا چند روز بعد خوب میشم ؟
خواهش میکنم جواب بدید خیلی نگرانم
سلام دوست عزیز
بهتر است برای رفع یبوست و درمان آن به یک متخصص گوارش مراجعه نمایید
سلام من دختر ۱۶ ساله ام چهار روز یوبوست داشتم و بعدش قرص سیلاکس خوردم اوکی شدم الان دو روز گذشته و انگار مقعدم مسدود و تنگ شده باید چیکار کنم
سلام دوست عزیز
کاری نیاز نیست بکنید. سی لاکس را مرتب مصرف نکنید
سلام وقت بخیر ،ببخشید واسه تنگی مقعد که مادرزادی هست میشه پماد دیلتازیم استفاده کرد؟
سلام دوست عزیز
پماد دیلتیازم معمولاً برای شقاق و هموروئید استفاده میشود. برای رفع اسپاسم عضله و بهبود التهاب و کاهش درد و ناراحتی
سلام تقریباً ۳ ساله مشکلی دارم که خوب نشدم پیش هر دکتری میرم هر کدوم یه چیز دیگه میگه و آخرشم کرم و دارو میدن که هیچ فایده ای نداره. من وقتی روی هر چیزی میشینم احساس سفتی و سختی در اطراف مقعد میکنم و ناراحتی عصبی هم بهم دست میده و نمیتونم بشینم . بیشتر وقتها مدفوعم باریک و تکه تکه بیرون میاد و گاهی هم خون روی مدفوع میاد. یکبار نوار مغز گرفتم گفتند سندروم روده تحریک پذیر داری .خواهش میکنم بهم بگید این علائم ، برای سندروم روده تحریک پذیر است یا تنگی مقعد ؟؟؟؟؟
سلام دوست عزیز
مدفوع تکه تکه و باریک هم می تواند از علائم بواسیر باشد هم سندروم روده تحریک پذیر. اما اگر پزشک تشخیص ibs برای شما داده بهتر است داروهای سندروم روده تحریک پذیر را مصرف کنید.
ببخشید احساس سفتی و سختی و ناراحتی عصبی هنگام نشستن ، به چه علت میتونه باشه ؟؟؟
سلام دوست عزیز
دلایل مختلفی می تواند داشته باشد مثل التهابات، گرفتگی عصبی عضلات، کمر درد و … اگر طولانی مدت است باید به پزشک مراجعه کنید.
سلام خانم۴۹ ساله هستم که سالها دچار یبوست شدید بودم ومن هم کمر درد شدید داشتم که فعلا بهتر شدم و بعد از برطرف شدن کمر درد متوجه شدم که من در چند سال کمر درد از شدت درد در دستشویی زور یکه بزنم برای اجابت مزاج را نداشتم وحالا یبوست را که درمان کردم با سختی اجابت مزاج میکنم وتا حالا هیچ عملی ویا بواسیر نداشتم حالا همیشه نگران هستم که بدتر هم بشوم اگر راهکار نشونم بدید ممنون میشم
سلام دوست عزیز
یبوست درمان شده و الان دفع سختی دارید؟ ممکن است عضلات لگن شما شل نمی شود . برای تشخیص دقیق تر و آزمایش های لازم به متخصص گوارش مراجعه کنید