اسفنکتر عضلات دایره ای اطراف مقعد است که مسئول کنترل حرکات روده هستند. اسفنکتروتومی یک روش عمل جراحی شقاق است که بر روی داخلی ترین لایه ماهیچه در اسفنکتر انجام می شود. اسفنکتر داخلی حلقه داخلی است، در حالی که اسفنکتر خارجی آن را احاطه کرده است. اسفنکتر بیرونی تحت کنترل شماست، اما اسفنکتر داخلی غیرارادی است.
- یبوست مکرر و زور زدن در هنگام اجابت مزاج
- مدفوع سفت مکرر
- پارگی در هنگام زایمان یا رابطه جنسی مقعدی و برخی از بیماری ها، مانند بیماری التهابی روده و جراحی قبلی مقعد، می تواند خطر ابتلا به شقاق را افزایش دهد.
شقاق ممکن است به خودی خود بهبود یابد، اما اگر علائم آن دردناک باشد به مداخله پزشکی نیاز است.
شقاق مقعدی اگر مزمن شود و به درمان های دیگر پاسخ ندهد. پزشک ممکن است اسفنکتروتومی داخلی جانبی (LIS) را توصیه کند. این بیماری زمانی مزمن می شود که پس از حداقل هشت هفته بهبود نیابد.
معنی اسفنکتروتومی چیست؟
اسفنکتروتومی به انگلیسی Sphincterotomy به معنی تقسیم اسفنکتر است. این عمل معمولاً تحت بیهوشی عمومی انجام می شود و حدود ۱۵ دقیقه طول می کشد.
جراح بریدگی کوچکی روی پوست در نزدیکی اسفنکتر ایجاد می کند و قسمت پایینی عضله اسفنکتر داخلی را برش می دهد. این جراحی، اسپاسم اسفنکتر را از بین می‌برد و به خونرسانی بهتر برای درمان شقاق کمک میکند.
اسفنکتروتومی داخلی جانبی یکی از روش های عمل جراحی شقاق است. اگر شقاق مقعدی با روش های خانگی و یا دارو و پماد بهبود پیدا نکرد باید روش های جراحی برای درمان به کار گرفته شود.
اسفنکتروتومی داخلی جانبی چیست
اسفنکتروتومی داخلی جانبی عملی است برای درمان شقاق مقعدی (پارگی در دهانه مقعد که می تواند باعث درد، خارش و خونریزی شود)
چندین روش دیگر اغلب در کنار اسفنکتروتومی در صورت نیاز انجام می شود:
- هموروئیدکتومی که هموروئید را از بین می برد
- فیشرکتومی، که پارگی های کانال مقعد را ترمیم میکند
- فیستولوتومی که فیستول مقعدی را درمان می کند
شقاق مقعدی که ناشی از اسپاسم و گرفتگی مقعد است و می‌تواند باعث درد مقعدی شدید در حین و بعد از اجابت مزاج شود.
اگر شقاق با دارو و روش های تهاجمی درمان نشود، ممکن است نیاز باشد اسفنکتروتومی داخلی جانبی انجام شود. اسفنکتروتومی را می توان با بی حسی موضعی یا آرام بخش هم انجام داد.
جراحی اسفنکتروتومی چگونه انجام می شود؟
اسفنکتروتومی یک عمل جراحی سرپایی است که طی آن اسفنکتر برای کمک به بهبود شقاق مقعد بریده یا کشیده می شود.
جراح با بررسی دقیق کانال مقعدی با یک آنوسکوپ شروع می کند. هنگامی که شقاق مشخص شد، عمل جراحی اسفنکتروتومی ممکن است از طریق یکی از ۲ روش زیر ادامه یابد:
- اسفنکتروتومی داخلی جانبی باز یا بسته
- جراحی اسفنکتروتومی باز
اسفنکتروتومی باز
در روش عمل جراحی اسفنکتروتومی باز، یک برش کوچک در سمت چپ یا راست پوست مقعد ایجاد می‌شود تا فیبرهای عضلانی اسفنکتر داخلی نمایان شود.
با یک انگشت در کانال مقعد، یک اسکالپل ۱۱ تیغه ای وارد اسفنکتریک می شود. سپس تیغه به سمت وسط حرکت داده می شود و اسفنکتر داخلی را تقسیم می کند. برش باز گذاشته می شود تا با قصد ثانویه بهبود یابد.
جراح عضله اسفنکتر داخلی مقعد را بالا می برد و با استفاده از چاقو یا کوتر حرارتی آن را تقسیم می کند. برش زده شده باعث شل شدن عضله تحت فشار در مقعد شده و به شقاق اجازه می دهد تا بهبود یابد.
عمل اسفنکتروتومی بسته
روش جراحی اسفنکتروتومی بسته مشابه روش باز است، اما به جای شروع با برش پوست، جراح شیار بین عضلات اسفنکتر داخلی و خارجی را مشخص می کند. هنگامی که این شیار مشخص شد، یک اسکالپل (نوعی تیغ جراحی) در این فضا قرار داده می شود و با دقت به سمت اسفنکتر داخلی چرخانده می شود و سپس عضله تقسیم می شود.
خود جراحی معمولا کمتر از ۳۰ دقیقه طول می کشد.
مراقبت های بعد از جراحی اسفنکتروتومی
حدود شش هفته طول می کشد تا مقعد شما به طور کامل بهبود یابد. قبل از اسفنکتروتومی، پزشک ممکن است ابتدا توصیه های زیر را تجویز کند:
- آماده سازی روده شامل پاکسازی دستگاه گوارش با استفاده از ملین ها یا تنقیه است.
- یک رژیم غذایی با فیبر بالا
- نرم کننده های مدفوع
- تزریق آنا بوتولینوم توکسین A (بوتاکس)
- حمام سیتز
- نوشیدن مایعات بیشتر
- مسکن های موضعی
بسیاری از بیماران در ۲ یا ۳ روز اول پس از جراحی اسفنکتروتومی احساس درد می کنند. برخی از آنها مقدار کمی خونریزی مقعدی و ترشح دارند. این مورد طبیعی است.
پس از اسفنکتروتومی داخلی جانبی، بیمار باید از حمام آب گرم برای شل شدن مقعد و مصرف فیبر برای به حداقل رساندن یبوست و کاهش فشار در حین حرکات روده استفاده کند.
تقریباً ۶ هفته طول می کشد تا مقعد به طور کامل بهبود یابد، اما بیماران معمولاً طی ۱ تا ۲ هفته پس از جراحی به فعالیت های عادی خود باز می گردند.
بیمار می تواند در همان روزی که جراحی را انجام داده به خانه بازگردد.
- پس از اسفنکتروتومی، اگر تب بالاتر از ۱۰۰.۴ درجه فارنهایت، لرزش، خونریزی مقعدی غیر عادی یا نفخ و حرکات روده غیر عادی که بیش از چند هفته ادامه دارد، با جراح خود تماس بگیرید.
- استراحت کافی داشته باشید.
- سعی کنید هر روز کمی پیاده روی کنید.
- از رانندگی در مدت زمان توصیه شده خودداری کنید.
- طبق معمول دوش بگیرید یا حمام کنید، اما بعد از آن ناحیه مقعد خود را خشک کنید تا تحریک نشود.
- به مقدار زیاد مایعات بنوشید.
- رژیم غذایی با فیبر بالا داشته باشید یا مکمل های فیبر مصرف کنید.
- اگر یبوست دارید، پزشک ممکن است یک ملین ملایم یا نرم کننده مدفوع را توصیه کند.
- داروهای مسکن خود را دقیقاً طبق دستور مصرف کنید.
- سه بار در روز و بعد از اجابت مزاج در حدود ۱۰ دقیقه داخل (حمام سیتز) بنشینید.
- از استفاده از صابون های معطر خودداری کنید.
عوارض اسفنکتروتومی
اسفنکتروتومی داخلی جانبی قدیمی ترین روش جراحی برای شقاق مزمن مقعدی است و میزان موفقیت آن در درمان آن ۹۵ درصد است.
برش ایجاد شده در حین جراحی می تواند فشار داخل اسفنکتر را کاهش دهد که جریان خون را در ناحیه افزایش می دهد تا روند بهبودی شقاق را تسریع کند. این روش معمولاً شقاق مقعد را درمان می کند اما ممکن است عوارضی نیز ایجاد کند:
- احتباس ادراری کوتاه مدت و مشکل در بیرون آمدن ادرار
- عود مجدد شقاق: ممکن است شقاق حتی پس از جراحی عود کند.
- بی اختیاری مدفوع جزئی و بی اختیاری گاز، مشکل در کنترل نفخ در هفته های اول بعد از جراحی
- خونریزی حین جراحی نادر است اما اگر اتفاق بیفتد، جراح بخیه های اضافی را در حین عمل می زند.
آیا اسفنکتروتومی دردناک است؟
چون تحت بیهوشی انجام می شود، در طول عمل درد را احساس نخواهید کرد. جراح می‌تواند یک بی‌حس کننده موضعی اضافی را در طول عمل به محل عمل اعمال کند تا بعد از از بین رفتن بی‌حسی از درد جلوگیری کند.
پزشک نسخه ای برای مسکن و آرامبخش می دهد تا هنگام درد استفاده کنید. جراحی شقاق یا اسفنکتروتومی درد کمتری نسبت به خود شقاق دارد.
دفع مدفوع بعد از اسفنکتروتومی چگونه است؟
ممکن است بعد از دفع مدفوع کمی درد داشته باشید. اگر قبلاً هم شقاق مزمن مقعدی داشتید، درد جدیدی برای شما نخواهد بود.
می توانید:
- قبل از دفع، یک پماد موضعی روی زخم بمالید.
- برای نرم تر کردن مدفوع از نرم کننده های مدفوع استفاده کنید.
- هنگام دفع از یک چهارپایه برای نگه داشتن پاهای خود استفاده کنید که باسن شما را در موقعیت بهتر قرار می دهد.
- برای پاک کردن به جای دستمال توالت از دستمال مرطوب کودک استفاده کنید.
- بعد از دفع از یک سر دوش برای شستشوی زخم خود استفاده کنید.
- پس از اجابت مزاج، مقعد خود را داخل یک لگن آب گرم خیس کنید.
تفاوت فیشرکتومی و اسفنکتروتومی است؟
فیشرکتومی یک جراحی جدیدتر برای شقاق مزمن است که شامل بریدن عضله اسفنکتر نمی شود. در عوض جراح، لایه سطحی زخم و بافت اسکار را برش می‌دهد. در این حین سایر مشکلات پوستی، مانند برچسب های پوستی (اسکین تگ) یا توده ها هم از بین میروند تا به بهبود زخم کمک کند.
جراحان معمولاً فیشرکتومی را با تزریق بوتاکس شقاق در عضله اسفنکتر ترکیب می کنند تا ناحیه آرام تر شود. تزریق برای چند ماه تا زمانی که شقاق بهبود یابد طول می کشد.
برخی از جراحان معتقدند فیشرکتومی جایگزین ایمن تری برای افرادی است که ممکن است بیشتر مستعد بی اختیاری باشند. از آنجایی که بوتاکس موقتی است، نباید اثرات طولانی مدت بر روی عضلات شما داشته باشد.
سوالات متداول درباره عمل اسفنکتروتومی شقاق
شقاق های مکرر در ۲ درصد موارد رخ داده است. نود و هشت درصد از بیماران از نتیجه جراحی راضی بودند.
اسفنکتروتومی معمولاً حدود ۱۵ الی ۳۰ دقیقه طول می کشد.
از مصرف موادی مانند لبنیات، گوشت قرمز، غذاهای تند، نوشیدنی های الکلی و غذاهای فرآوری شده خودداری کنید.
مانند هر روش دیگری، اسفنکتروتومی داخلی جانبی ممکن است با خطرات و عوارض خاصی مانند بی اختیاری گاز یا مدفوع، درد، خونریزی، عفونت در محل برش و مشکل در دفع ادرار همراه باشد.