فیستول چیست؟ فیستول مقعدی به انگلیسی: fistula اتصالی لوله‌ای شکل است که می تواند در هر قسمتی از بدن ایجاد شود. در صورتی که اتصالی نامتعادل میان دو اندام، دو رگ یا دو ارگان ایجاد شود، شاهد به وجود آمدن فیستول خواهیم بود. تا به حال، انواع زیادی از فیستول ها شناسایی شده‌اند که ۹۰ درصد آن ها، فیستول آنورکتال بوده که شکلی از بروز دادن فیستول مقعدی است. ویدئو زیر را مشاهده کنید تا با انواع فیستول آشنا شوید:
“فیستول” از اصطلاح لاتین “fistula” گرفته شده است که به معنای “لوله” است. در ادامه عکس فیستول آنال و درمان آن با روش های مختلف را مشاهده می کنید:
علت بوجود آمدن فیستول مقعدی در مردان و زنان
علت به وجود آمدن فیستول مقعدی را می توان آبسه در آن ناحیه دانست. به کیست هایی پر از چرک در ناحیه مقعد، آبسه می گویند. اگر به درمان این آبسه ها به صورت اصولی و دقیق پرداخته نشود، شاهد اتصالی غیر طبیعی در اندام های مقعد خواهید بود. حال، سؤال این است که آبسه چگونه به وجود می آید؟
ه نقل از سایت hopkinsmedicine
Most anal fistulas form in reaction to an anal gland that has developed a pus-filled infection (abscess).
بیشتر فیستول های مقعدی در واکنش به غده مقعدی ایجاد می شوند که عفونت پر از چرک (آبسه) ایجاد کرده است.
https://www.hopkinsmedicine.org/health/conditions-and-diseases/anal-fistula
به طور کلی می توان گفت فیستول‌های مقعدی به دلیل بسته شدن غده های مقعدی به وجود می آیند. در واقع این غده ها بین اسفنکتر داخلی و خارجی مقعد قرار گرفته اند که به درون کانال مقعد می ریزند. در صورتی که این غده ها بسته شوند، آبسه به وجود می آید که به سطح پوست می رسد.
عفونت، التهاب، ضربه و جراحی از علت های ایجاد فیستول می باشد و یا ممکن است عوارض برخی از بیماری های گوارشی مثل بیماری کرون و کولیت اولسراتیو باشد.
علائم و نشانه های فیستول مقعدی
علائم فیستول مقعدی با توجه به محل و شدت آن متغیر می باشد اما علائم شایع شامل ترشح از مقعد، درد، تورم، تب و آبسه است. راه های تشخیض بیماری فیستول چیست؟ بیماری های بسیار زیادی وجود دارند که ممکن است شبیه به فیستول مقعدی باشند؛ بنابراین شما باید علائم و راهکارهای تشخیص فیستول مقعدی را بدانید. در ادامه برخی از علائم فیستول مقعدی شرح داده شده‌اند.
- درد مقعد در هنگام مدفوع
- یک درد ثابت و ضربان دار که ممکن است هنگام نشستن، حرکت کردن، مدفوع یا سرفه بدتر شود.
- وجود ترشحات چرکی از یک سوراخ یا چندین سوراخ در اطراف مقعد
- تغیر رنگ پوست در اطراف مقعد
- برجستگی دردناک و سفت در ناحیه مقعد که با لمس کردن آن، احساس درد می کنید.
- سوزش و خارش در نواحی اطراف مقعد
- انتهای فیستول ممکن است به صورت سوراخی در پوست نزدیک مقعد شما قابل مشاهده باشد، اگرچه ممکن است دیدن آن برای خودتان کمی دشوار باشد.
عوارض فیستول مقعدی
عوارض فیستول چیست؟ با دانستن پاسخ این سؤال دیگر از سردرگمی در می آیید. می توان گفت عوارض بیماری مقعدی فیستول، بسیار زیاد است به طوری که تحمل آن ها، کار ساده ای نیست و نیاز به درمان سریع دارید. در ادامه موارد گفته شده زیر را به دقت مطالعه کنید تا با عوارض فیستول مقعدی آشنا شوید.
- در صورتی که عضلات مقعد خود را لمس کنید، احساس درد خواهید کرد.
- در ناحیه مقعد دچار التهاب می شوید.
- بافت هایی که درگیر فیستول هستند، قرمز می شوند.
- خونریزی مکرر، یکی از علائم بارز فیستول مقعدی است.
- سوزش و خارشی که تداوم دارد.
- مانند بیشتر بیماری ها، تب خواهید کرد.
- روزنه ای نزدیک به کانال رکتوم وجود دارد که در آن ناحیه مایعی بد بو ترشح می شود.
آیا فیستول مقعدی خطرناک است؟
مطمئنا به خوبی درک کرده اید که فیستول چیست؟ سؤال بسیاری از افراد پس از شناخت فیستول مقعدی این است که این بیماری تا چه حد می تواند خطرناک باشد؟ فیستول مقعدی در صورتی که درمان نشود، عوارض بسیار بدی را به همراه خواهد داشت.
با پیشروی و درمان نشدن، تعداد مسیرهای فیستول بیشتر می شود و همچنین عفونت به سایر بافت ها نیز سرایت خواهد کرد. با پیشرفت عفونت ها و انتقال آن به سایر بافت ها، کار پزشک و بیمار سخت‌تر شده و دوره درمان طولانی تر می شود. اگر این بیماری بیش از حد جلو برود، خطر مرگ را در پی خواهد داشت. خطر مرگ در افرادی با سن بالا که دچار دیابت هستند، بیشتر است.
انواع فیستول چیست؟
پس از این که دانستید فیستول چیست؟ حال وقت آن رسیده تا با انواع فیستول مقعدی آشنا شوید. انواع فیستول در مقعد به یک شکل نیستند و بافت های این فیستول ها به گونه ای به یکدیگر متصل می شوند که احتمال دارد در نقاط مختلف مقعد به وجود بیایند. اتصال هایی که در میان فیستول های مقعد وجود دارد، ممکن است بسیار کوتاه و ساده یا بسیار طولانی و پیچیده باشند.
فیستول اینتر اسفنکتریک
یکی از شایع ترین فیستول های مقعدی است، هفتاد درصد افرادی که دچار فیستول مقعدی می شوند، فیستول اینتر اسفنکتریک دارند. منشا اینتر اسفنکتریک از بین عضلات خارجی و داخلی مقعد شروع می شود و پس از عبور از عضله اسفنکتر از قسمتی که نزدیک به مقعد است، خارج می شود.
فیستول ترانس اسفنکتریک
نوع دیگری از فیستول مقعدی که همانند نوع قبلی از عضلات خارجی و داخلی یا از قسمت پشت مقعد شروع می شود، فیستول ترانس اسفنکتریک است. این فیستول از ناحیه عضله اسفنکتر خارجی، خارج می شود و حداکثر فاصله آن با مقعد، حدود ۱ اینچ است. ترانس اسفنکتریک پس از به وجود آوردن فاصله خود با مقعد، به آسانی درون پوست نفوذ می کند.
فیستول سوپر اسفنکتریک
در ادامه بررسی انواع فیستول چیست؟ به معرفی فیستول سوپر اسفنکتریک می رسیم. شروع این فیستول نیز از عضلات خارجی و داخلی اسفنکتر مقعد بوده و سپس با عبور از عضلات پوربورکتالیس در فاصله ۱ اینچی مقعد به پوست وارد می شود.
فیستول اکسترا اسفنکتریک
برعکس فیستول های دیگر که تا این جا گفته شد، منشا فیستول اکسترا اسفنکتریک در مکان دیگری است. این فیستول از راست روده نشات می گیرد و سپس به پایین رفته و از راه عضله لواتور آنی که کف لگن است به نواحی نزدیک مقعد می رسد.
فیستول زیر مخاطی
ساده‌ترین نوع فیستول مقعدی، فیستول زیر مخاطی است که کانال آن از زیر مخاط به صورت سطحی عبور می کند و سبب به وجود آمدن این فیستول می شود.
راه های تشخیض فیستول چیست
پزشک شما معمولاً می تواند فیستول مقعدی را با بررسی ناحیه اطراف مقعد تشخیص دهد. او به دنبال سوراخی (مجرای فیستول) روی پوست خواهد بود. سپس سعی میکند تا عمق سوراخ و جهت حرکت آن را تعیین کند.
تشخیص فیستول مقعدی معمولاً شامل معاینه فیزیکی و سایر آزمایش‌ها برای تعیین محل و شدت فیستول است. ممکن است نیاز به معاینه انگشتی مقعد نیز باشد. برخی از تست های تشخیصی رایج شامل موارد زیر است:
- تست های تصویربرداری: آزمایش های تصویربرداری مانند ام آر آی، سی تی اسکن یا سونوگرافی ممکن است برای کمک به شناسایی محل و وسعت فیستول استفاده شود.
- فیستولوگرافی: این یک آزمایش پرتو ایکس ویژه است که شامل تزریق یک رنگ به داخل مجرای فیستول برای کمک به شناسایی محل و وسعت فیستول است.
- آزمایش خون: ممکن است آزمایش خون برای بررسی علائم عفونت یا التهاب تجویز شود.
- درمان بعضی از فیستول ها راحت است و درمان بعضی دیگر راحت نیست. گاهی اوقات آنها خود به خود بسته شده و دوباره باز می شوند. حتی ممکن است، کولونوسکوپی نیاز باشد. برای این آزمایش پزشک لوله ی دوربین داری را داخل مقعد فرو میبرد تا روده را معاینه کند این کار نیازمند بیهوشی است.
چگونه از فیستول مقعدی جلوگیری کنیم؟
راه های پیشگیری از بیماری فیستول چیست؟ بیماری فیستول مقعدی جز بیماری هایی به حساب می آید که زندگی را برایتان بسیار سخت و دشوار می کند. دانستن روش های پیشگیری بسیار مهم است و شما باید آن ها را رعایت کنید تا به فیستول مقعدی دچار نشوید. رعایت برخی نکات که در ادامه گفته می شود، می توانند احتمال ابتلا به این بیماری را کم‌تر کنند.
- رژیم غذایی سالم همراه با فیبر
- سبک زندگی سالم
- اجتناب کردن از روابط جنسی که پرخطر هستند.
- به اندازه کافی مایعات بخورید و کربن را هیدراته کنید.
چگونه فیستول مقعدی را درمان کنیم؟
این بیماری، روش‌های زیادی برای معالجه دارد، اما رایج‌ترین این روش‌ها، عمل جراحی به حساب می آید. البته نگران نباشید در برخی از موارد با تغییر در سبک زندگی، بیماران در وضعیت مناسب تری قرار می گیرند. در ادامه می خواهیم راه های درمان این بیماری را به شما معرفی کنیم:
- عمل جراحی فیستول
- لیزر فیستول
- گذاشتن ستون تیغ و کوتر
- چسب فیبرین
گزینه های درمان فیستول نیز با توجه به انواع فیستول و شدت آن متفاوت بوده و اگر در مراحل اولیه باشد ممکن است دکتر یا جراح فیستول با دارو (آنتی بیوتیک) یا روش های خانگی مراقبت از زخم را توصیه کند. اما در بیشتر موارد درمان قطعی شامل جراحی فیستول و لیزر و یا جراحی فیستول به روش vaaft می باشد و درمان خانگی و داروی گیاهی برای فیستول مقعدی تنها در تسکین درد و کاهش علائم به طور موقت مؤثر هستند.
بیشتر بخوانید: دارو و بهترین انتی بیوتیک برای فیستول مقعدی چیست
درمان فیستول مقعدی با لیزر، موجب خشک شدن چرک شده و از عفونت جلوگیری میکند. اکثر بیماران به دلیل درناک بودن روش جراحی و احتمال عود فیستول در این روش، لیزر را انتخاب می کنند. همچنین هزینه عمل لیزر فیستول مقعدی در مقایسه با سایر روش ها مقرون به صرفه تر بوده و نقاهت کمتری دارد.
سوالات متداول درباره فیستول مقعدی
در صورت عدم درمان ممکن است عوارض جدی ایجاد کند. برخی از فیستول ها می توانند باعث عفونت باکتریایی شوند که ممکن است منجر به سپسیس شود (sepsis وضعیت خطرناکی که می تواند منجر به فشار خون پایین، آسیب اندام یا حتی مرگ شود)
فیستول مقعدی به خودی خود نگران کننده نیست اما دردناک است ومیتواند به دلیل ترشحات چرکی منجر به عفونت شود(همچنین امکان اینکه مدفوع از فیستول عبور کند نیز وجود دارد). بعلاوه آبسه های مکرر می تواند باعث درد و عفونت شود.
خیر. جراحی مناسب ترین روش درمان این بیماری می باشد و خود به خود خوب نمی شود.
بله، با توجه به تشخیص و صلاحدید پزشک و مشخص بودن سوراخ داخل فیستول می توان هر دو را با لیزر درمان کرد. در مواردی ممکن است پزشک ابتدا آبسه را تخلیه کند.
عمل فیستول به روش فیستولوتومی ممکن است خطر عفونت را داشته باشد. سایر عوارض عمل بی اختیاری، تنگی مقعد و یا عود فیستول می باشد.
برخی موارد بسیار نادر فیستول علامتی از سرطان است. در صورت عدم درمان می تواند به سرطان تبدیل شود اما فیستول به خودی خود سرطان نیست و قابل درمان است.
خیر. فیستول واگیردار نیست و در بیشتر موارد آبسه باعث ایجاد فیستول می شود.
سلام من یک هفته است عمل فیستول انال کردم ولی هنوزموقع دستشویی رفتن خیلی درد دارم به طوری که از عمل پشیمون شدم و زخم فیستول هم هنوز خوب نشده و همچنان ملین و مسهل استفاده می کنم لطفا بگید ایا میشود فیستول را عمل نکرد
سلام دوست عزیز
در روش جراحی معمولاً حدود دوماه این عوارض ادامه دارد و باید از یبوست جلوگیری کنید و غذاهای سبک و پرفیبر مصرف کنید تا دفع راحت تری داشته باشید. فیستول را نباید به حال خود رها کرد و باید درمان شود در غیر اینصورت می تواند باعث شود عفونت از طریق خون به تمام بدن گسترش یابد.
سلام من الان یه هفتس که عمل فیستول آنال انجام دادم اما از جای فیستول همش ترشحات با بوی بدی خارج میشه خیلی استرس دارم ایا این موضوع طبیعی هست و بیماری فیستول در زنان خوب میشه یا نه؟
سلام دوست عزیز
بله تا دوماه پس از جراحی این ترشحات طبیعی است و بهتر است با جراح خود مشورت کنید و نشستن در لگن آب گرم و کنترل یبوست و اسهال نیز موثر است. بیماری فیستول در زنان و مردان با لیزر به راحتی درمان می شود و جنسیت در این بیماری نقش تعیین کننده ای ندارد.
سلام وقت بخیر پدرم ۸۰ سالشون هست و جراح عمومی نشخیص داد که فیستول مقعدی دارند و خیلی هم درد داره و باید سریع تر جراحی بشه با توجه به اینکه آریتمی قلبی داره و دریچه قلبش مشکل داره به نظر شما ایا تو این شرایط جراحی صلاح هست که انجام بشه؟ و اگر میشه با دارو فیستول خوب بشه اون دارو چی هست
سلام دوست عزیز
با صلاحدید پزشک قلب ایشان می توانند از بی حسی نخاعی برای جراحی استفاده کنند. فیستول با دارو درمان نمی شود و می توان با مصرف انتی بیوتیک در یک دوره از عفونت پیشگیری نمود.
سلام خسته نباشید من دیروز برای کولونوسکوپی رفتم و بهم گفتن که فیستول روده دارم باید حدود یک ماه با روش های خانگی درمان شوم و بعد به جراح مراجعه کنم به نظر شما برای درمان این نوع از فیستول هم می شه از لیزر استفاده کرد؟
سلام دوست عزیز
بله تمامی انواع فیستول با لیزر قابل درمان می باشد.
سلام میخاستم بدونم ممکنه که مشکل فیستول آنال یا مشکلاتی شبیه به ابسه در دراز مدت موجب کمردرد و یا درد در ناحیه دنبالچه و نزدیک مقعد شود ؟ ایا لازمه که پیگیری و درمان انجام بشه؟
سلام دوست عزیز
بله به خاطر عفونی شدن و گسترش و پخش شدن عفونت در بدن ممکن است.
سلام من فیستول دارم و خیلی میترسم که سرطان فیستول باشه میشه بگین ایا فیستول نشانه ای از سرطان هست ؟ و اینکه ایا خودش خود به خود و به مرور زمان از بین میره؟
سلام دوست عزیز
به طور کلی فیستول به معنای سرطان نبوده و در برخی موارد نادر ممکن است نشانه سرطان مقعد باشد . با روش های خانگی و خود به خود هم درمان نمی شود و بهتر است روش های پزشکی برای آن به کار گرفته شود.
سلام یعنی در بعضی ها که ادرار و مدفوع با هم قاطی میشن و از آلت تناسلی خارج میشه علت همین فیستول هست؟ بدترین بیماری ممکن به نظرم همین فیستول مقعدیه خیلی عذاب اور و دردناکه
سلام دوست عزیز
بله معمواً در اثر فیستول بین مجاری ادرار و مقعد این اتفاق رخ می دهد.
سلام دکتر من لیزر هموروئید انجام دادم یک هفته بعد از لیزر ناحیه لیزر شده عفونت کرد انتی بیوتیکم سه ماه استفاده کردم فایده نداشت ، دکتر گفتن عفونت تبدیل شذه به فیستول میخاستم بدونم به خاطر لیزر بوده که فیستول ایجاد شده؟ یا نه من قبلا داشتم؟ البته هموروییدم داخلی بود بدون درد و خونریزی
سلام دوست عزیز
لیزر باعث فیستول نمی شود بستگی به دستگاه و نوع انجام آن توسط پزشکتان دارد. شاید فیستول هم از قبل داشتید. باید معاینه شوید تا دقیق تشخیص داده شود بدون ویزیت نمی توان حدس زد.
سلام این نخ فیستول چیست و باید چیکارش کنم ؟ من الان دو ماهه جراحی کردم شهرستان هستم دکترم نخ گذاشته و میگه هر روز این نخ و بکشم که این کار خیلی دردناکه و واقعا اذیت میشم میخاستم بدونم میشه الان برای درمان با لیزر بیام تهران برام انجام میدن یا چون جراحی کردم دیگه ممکن نیست؟
سلام دوست عزیز
نخ فیستول یا ستون برای این قرار داده می شودکه عفونت راحت تر خارج شود و مسیر فیستول کوتاه تر شود. این نخ برای ۶ تا ۱۲ هفته باقی می ماند و لازم است که توصیه های پزشک تان را اجرا کنید. برای درمان مجدد ببا لیزر الان چون نخ داخل فیستول هست امکان عمل مجدد نیست باید از این عمل چند ماه گذشته باشد و لاقل محل جراحی ترمیم شده باشد تا سپس برای درمان با لیزر تصمیم گرفته شود.
سلام من فیستول دارم که کلا به مقعدم چسبیده و به سمت داخل رفته برای معاینه هم حتما تو حالت سجده معلوم میشه و میخام جراحی کنم اما بالای فیستولم یه جوش سفیدرنگ چرکی دیدم. اما فیستولم از اول ابسه بوده و قرمز بود اما این دقیقا مثل جوش چرکی صورت هست به نظرتون یعنی ابسه هم زدم؟ میخام جراحی کنم میشه کسایی که عمل فیستول انجام دادن بگن عمل فیستول سخته ؟ و برای بعد از جراحی یه مسکن قوی هم معرفی کنید
سلام دوست عزیز
با انجام ام ار ای تشخیص دقیق برای شما انجام می شود و سپس با توجه به نوع فیستول برای شما جراحی یا لیزر پیشنهاد می شود. بهتر است هرچه سریعتر برای درمان اصولی و پزشکی اقدام نمایید و اصلا خوددرمانی نکنید. بعد از عمل پزشک معالج تان خودش مسکن و آرامبخش مناسب شرایط شما را برای تان تجویز خواهد کرد.
عمل فیستول با لیزر سخت نیست اما جراحی سنتی ممکن است کمی سخت تر از لیزر باشد.
سلام من عمل فیستول با لیزر رو انجام دادم، الان ۳ روز گذشته ، همه چی عالی بنظر میرسه تا این لحظه حتی یه کپسول مسکن هم مصرف نکردم، فقط ناحیه ای که فیستول از پوست کپل بیرون زده بوده و دکتر بخیه زدن، اطرافش خیلی سفت و سنگین شده، آیا نشانه ی بدیه؟؟
سلام دوست عزیز
معمولاً در مراحل ترمیم پوست این لایه ها ضخیم تر می شوند تا زودتر به حالت اولیه برگردند. با گذشت زمان کم کم نرم می شود. اگر سفتی به همراه درد زیاد و قرمزی باشد با جراح معالج تان شمورت کنید اما اگر فقط جای زخم سفت شده است نشانه ترمیم است و جای نگرانی ندارد.
سلام من چهار ماه از عمل فیستولم گذشته الان ترشح پیدا کردم علتش چیست و باید چکار کنم
سلام دوست عزیز
با جراح معالج خودتان مشورت نمایید.