فیستول مقعدی چیست + تشخیص *علائم* و دلایل بروز

فیستول چیست

فیستول مقعدی به انگلیسی: Anal fistula یک اتصال(کانال) غیر طبیعی بین پوست و مقعد است. زمانی که دهانه ی این اتصال به سطح مقعد راه پیدا میکند به فیستول آنال شناخته می شود. این اتصال غیر طبیعی می تواند بین قسمت های مختلف بدن مثل دستگاه گوارش، دستگاه ادراری و دستگاه تناسلی رخ دهد.

معنی کلمه فیستول چیست ؟ کلمه “فیستول” از اصطلاح لاتین “fistula” گرفته شده است که به معنای “لوله” است. در پزشکی، فیستول به یک باز شدن یا عبور غیر طبیعی بین دو عضو یا بین یک عضو و سطح بدن (مانند بین مثانه و واژن، یا بین روده و پوست) اطلاق می شود. به طور کلی اتصالات غیر طبیعی بین اعضای بدن می تواند موجب انواع فیستول تنفسی، فیستول چشم، فیستول داخل گوش، فیستول ادراری و… شود که رایج ترین آن فیستول انال می باشد. اما ممکن است بپرسید که انال چیه؟ در ادامه توضیح میدهیم.

آنال چیست و یعنی چی؟ انال همان مقعد و دهانه انتهای دستگاه گوارش است که مدفوع از طریق آن از بدن خارج می‌شود. مقعد توسط عضلاتی احاطه شده است که عبور مدفوع را کنترل کرده و با بافت حساسی پوشانده شده است که می تواند به راحتی تحریک شود یا آسیب ببیند.

فیستول آنال از غدد مقعد سرچشمه میگیرد، جایی در بین اسفنکتر داخلی و خارجی مقعد که در نهایت به کانال مقعدی میرسند. اگر غدد مقعد، بسته شوند و به عبارتی نتوانند ترشحات خود را خارج کنند، آبسه مقعدی رخ میدهد و به سطح پوست میرسد که منجر به فیستول انال میشود. اگر فیستول بسته شود آبسه عود میکند و چرک میکند که این چرک به سطح پوست راه پیدا میکند.

عفونت، التهاب، ضربه و جراحی از علت های ایجاد فیستول می باشد و یا ممکن است عوارض برخی از بیماری های گوارشی مثل بیماری کرون و کولیت اولسراتیو باشد.

علائم فیستول مقعدی با توجه به محل و شدت آن متغیر می باشد اما علائم شایع شامل ترشح چرک یا عفونت، درد، تورم، تب و آبسه است.

آیا فیستول خطرناک است؟ فیستول مقعدی به خودی خود نگران کننده نیست اما دردناک است ومیتواند به دلیل ترشحات چرکی منجر به عفونت شود(همچنین امکان اینکه مدفوع از فیستول عبور کند نیز وجود دارد). بعلاوه آبسه های مکرر می تواند باعث درد و عفونت شود.

ایا میشود فیستول را عمل نکرد؟ در صورت عدم درمان ممکن است عوارض جدی ایجاد کند. برخی از فیستول ها می توانند باعث عفونت باکتریایی شوند که ممکن است منجر به سپسیس شود (sepsis وضعیت خطرناکی که می تواند منجر به فشار خون پایین، آسیب اندام یا حتی مرگ شود)

گزینه های درمان فیستول نیز با توجه به انواع فیستول و شدت آن متفاوت بوده و اگر در مراحل اولیه باشد ممکن است دکتر یا جراح فیستول با دارو (آنتی بیوتیک) یا روش های خانگی مراقبت از زخم را توصیه کند. اما در بیشتر موارد درمان قطعی شامل جراحی فیستول و لیزر می باشد و روش های خانگی و درمان دارویی تنها در تسکین درد و کاهش علائم به طور موقت مؤثر هستند.

بیشتر بخوانید: دارو و بهترین انتی بیوتیک برای فیستول مقعدی چیست

درمان فیستول مقعدی با لیزر، موجب خشک شدن چرک شده و از عفونت جلوگیری میکند. اکثر بیماران به دلیل درناک بودن روش جراحی و احتمال عود فیستول در این روش، لیزر را انتخاب می کنند. همچنین هزینه عمل لیزر فیستول مقعدی در مقایسه با سایر روش ها مقرون به صرفه تر بوده و نقاهت کمتری دارد.

در ادامه عکس فیستول آنال و درمان آن با روش های مختلف را مشاهده می کنید:



علائم فیستول مقعدی

علائم فیستول مقعدی بسته به محل و شدت فیستول می تواند متفاوت باشد، اما برخی از علائم رایج ممکن است شامل موارد زیر باشد:

  • تحریک پوست در اطراف مقعد
  • یک درد ثابت و ضربان دار که ممکن است هنگام نشستن، حرکت کردن، مدفوع یا سرفه بدتر شود.
  • ترشحات بدبو از نزدیک مقعد
  • دفع چرک یا خون هنگام مدفوع
  • تورم و قرمزی اطراف مقعد و درجه حرارت بالا در صورت داشتن آبسه
  • تب و لرز، که ممکن است نشان دهنده عفونت باشد.
  • مشکل در کنترل حرکات روده (بی اختیاری روده) در برخی موارد
  • انتهای فیستول ممکن است به صورت سوراخی در پوست نزدیک مقعد شما قابل مشاهده باشد، اگرچه ممکن است دیدن آن برای خودتان کمی دشوار باشد.

انواع فیستول آنال

هنگامی که فیستول بین کانال مقعد و پوست اطراف دهانه مقعد ایجاد می شود، فیستول آنورکتال نامیده می شود (که به پرینه شناخته می شوند)

فیستول رکتوواژینال یا آنواژینال

چهار نوع فیستول آنال که شامل موارد زیر است:

  • فیستول رکتوواژینال یا آنواژینال (rectovaginal or anovaginal fistula) : هنگامی که سوراخی بین رکتوم یا مقعد و واژن ایجاد می شود.
  • کولوواژینال (colovaginal fistula) : گاهی ممکن است فیستول بین روده بزرگ و واژن ایجاد شود.
  • انترونتریک (enteroenteric fistula) : این نوع فیستول، بین روده ی بزرگ و کوچک ایجاد می شود.
  • فیستول می تواند بین مثانه و رحم نیز ایجاد شود. گاهی ممکن است سوراخی بین مثانه و واژن و گاهی بین مجرای ادرار و واژن ایجاد شود.

علت فیستول مقعدی

علت فیستول انال

به نقل از سایت hopkinsmedicine

Most anal fistulas form in reaction to an anal gland that has developed a pus-filled infection (abscess).

بیشتر فیستول های مقعدی در واکنش به غده مقعدی ایجاد می شوند که عفونت پر از چرک (آبسه) ایجاد کرده است.

https://www.hopkinsmedicine.org/health/conditions-and-diseases/anal-fistula

در درون مقعد، غددی قرار دارند که مایع ترشح میکنند. گاهی اوقات این غدد مسدود میشوند. زمانی که این اتفاق می افتد، باکتری ها شروع به ساختن چرک و عفونت میکنند که همان آبسه است. اگر آبسه درمان نشود، رشد میکند و معمولا راه خود را به سمت بیرون پیدا میکند و سوراخی در نزدیکی پوست اطراف مقعد ایجاد میکند که میتواند مایعات و چرک را به بیرون تخلیه کند. فیستول همان کانالی است که این مواد از آن عبور میکنند.

  • عفونت : شایع ترین علت فیستول مقعدی عفونت در غدد مقعدی است که می تواند منجر به تشکیل آبسه شود. اگر آبسه به درستی بهبود نیابد، می تواند منجر به ایجاد فیستول شود. در اکثر مواقع آبسه منجر به فیستول میشود اما میتواند باعث بیماری های دیگری مانند سل و بیماری های مقاربتی نیز شود.
  • شرایطی مانند بیماری کرون و کولیت اولسراتیو می تواند باعث التهاب در دستگاه گوارش شود که می تواند منجر به تشکیل فیستول شود.
  • تروما: آسیب به ناحیه مقعد، مانند زایمان، جراحی یا آسیب، می تواند منجر به تشکیل فیستول شود.
  • سرطان: در موارد نادر، سرطان مقعد یا سرطان های دیگر در ناحیه لگن می تواند باعث تشکیل فیستول شود.
  • پرتودرمانی: پرتودرمانی سرطان در ناحیه لگن می تواند باعث التهاب و زخم شود که می تواند منجر به تشکیل فیستول شود.

تشخیص فیستول مقعدی

پزشک شما معمولاً می تواند فیستول مقعدی را با بررسی ناحیه اطراف مقعد تشخیص دهد. او به دنبال سوراخی (مجرای فیستول) روی پوست خواهد بود. سپس سعی می‌کند تا عمق سوراخ و جهت حرکت آن را تعیین کند.

تشخیص فیستول مقعدی معمولاً شامل معاینه فیزیکی و سایر آزمایش‌ها برای تعیین محل و شدت فیستول است. ممکن است نیاز به معاینه انگشتی مقعد نیز باشد. برخی از تست های تشخیصی رایج شامل موارد زیر است:

  • تست های تصویربرداری: آزمایش های تصویربرداری مانند ام آر آی، سی تی اسکن یا سونوگرافی ممکن است برای کمک به شناسایی محل و وسعت فیستول استفاده شود.
  • فیستولوگرافی: این یک آزمایش پرتو ایکس ویژه است که شامل تزریق یک رنگ به داخل مجرای فیستول برای کمک به شناسایی محل و وسعت فیستول است.
  • آزمایش خون: ممکن است آزمایش خون برای بررسی علائم عفونت یا التهاب تجویز شود.
  • درمان بعضی از فیستول ها راحت است و درمان بعضی دیگر راحت نیست. گاهی اوقات آنها خود به خود بسته شده و دوباره باز می شوند.
  • حتی ممکن است، کولونوسکوپی نیاز باشد. برای این آزمایش پزشک لوله ی دوربین داری را داخل مقعد فرو میبرد تا روده را معاینه کند این کار نیازمند بیهوشی است.

سوالات متداول درباره فیستول مقعدی

شایع ترین علائم فیستول مقعدی چیست؟

نشانه اصلی فیستول ایجاد سوراخی همراه با التهاب در اطراف مقعد است که بیمار خودش نمی تواند ببیند.

آیا فیستول خطرناک است؟

اگر فیستول درمان نشود منجر به نوعی عفونت باکتریایی و یا سپسیس شده که بسیار خطرناک است.

سرطان فیستول چیست؟

برخی موارد بسیار نادر فیستول علامتی از سرطان است. در صورت عدم درمان می تواند به سرطان تبدیل شود اما فیستول به خودی خود سرطان نیست و قابل درمان است.

ایا فیستول به خودی خود خوب میشود؟

خیر. جراحی مناسب ترین روش درمان این بیماری می باشد و خود به خود خوب نمی شود.

آیا می توان آبسه و فیستول را به صورت همزمان با هم جراحی نمود؟

بله، با توجه به تشخیص و صلاحدید پزشک و مشخص بودن سوراخ داخل فیستول می توان هر دو را با لیزر درمان کرد. در مواردی ممکن است پزشک ابتدا آبسه را تخلیه کند.

16 دیدگاه دربارهٔ «فیستول مقعدی چیست + تشخیص *علائم* و دلایل بروز»

  1. سلام من یک هفته است عمل فیستول انال کردم ولی هنوزموقع دستشویی رفتن خیلی درد دارم به طوری که از عمل پشیمون شدم و زخم فیستول هم هنوز خوب نشده و همچنان ملین و مسهل استفاده می کنم لطفا بگید ایا میشود فیستول را عمل نکرد

    1. سلام دوست عزیز
      در روش جراحی معمولاً حدود دوماه این عوارض ادامه دارد و باید از یبوست جلوگیری کنید و غذاهای سبک و پرفیبر مصرف کنید تا دفع راحت تری داشته باشید. فیستول را نباید به حال خود رها کرد و باید درمان شود در غیر اینصورت می تواند باعث شود عفونت از طریق خون به تمام بدن گسترش یابد.

  2. سلام من الان یه هفتس که عمل فیستول آنال انجام دادم اما از جای فیستول همش ترشحات با بوی بدی خارج میشه خیلی استرس دارم ایا این موضوع طبیعی هست و بیماری فیستول در زنان خوب میشه یا نه؟

    1. سلام دوست عزیز
      بله تا دوماه پس از جراحی این ترشحات طبیعی است و بهتر است با جراح خود مشورت کنید و نشستن در لگن آب گرم و کنترل یبوست و اسهال نیز موثر است. بیماری فیستول در زنان و مردان با لیزر به راحتی درمان می شود و جنسیت در این بیماری نقش تعیین کننده ای ندارد.

  3. سلام وقت بخیر پدرم ۸۰ سالشون هست و جراح عمومی نشخیص داد که فیستول مقعدی دارند و خیلی هم درد داره و باید سریع تر جراحی بشه با توجه به اینکه آریتمی قلبی داره و دریچه قلبش مشکل داره به نظر شما ایا تو این شرایط جراحی صلاح هست که انجام بشه؟ و اگر میشه با دارو فیستول خوب بشه اون دارو چی هست

    1. سلام دوست عزیز
      با صلاحدید پزشک قلب ایشان می توانند از بی حسی نخاعی برای جراحی استفاده کنند. فیستول با دارو درمان نمی شود و می توان با مصرف انتی بیوتیک در یک دوره از عفونت پیشگیری نمود.

  4. سلام خسته نباشید من دیروز برای کولونوسکوپی رفتم و بهم گفتن که فیستول روده دارم باید حدود یک ماه با روش های خانگی درمان شوم و بعد به جراح مراجعه کنم به نظر شما برای درمان این نوع از فیستول هم می شه از لیزر استفاده کرد؟

  5. سلام میخاستم بدونم ممکنه که مشکل فیستول آنال یا مشکلاتی شبیه به ابسه در دراز مدت موجب کمردرد و یا درد در ناحیه دنبالچه و نزدیک مقعد شود ؟ ایا لازمه که پیگیری و درمان انجام بشه؟

  6. سلام من فیستول دارم و خیلی میترسم که سرطان فیستول باشه میشه بگین ایا فیستول نشانه ای از سرطان هست ؟ و اینکه ایا خودش خود به خود و به مرور زمان از بین میره؟

    1. سلام دوست عزیز
      به طور کلی فیستول به معنای سرطان نبوده و در برخی موارد نادر ممکن است نشانه سرطان مقعد باشد . با روش های خانگی و خود به خود هم درمان نمی شود و بهتر است روش های پزشکی برای آن به کار گرفته شود.

  7. سلام یعنی در بعضی ها که ادرار و مدفوع با هم قاطی میشن و از آلت تناسلی خارج میشه علت همین فیستول هست؟ بدترین بیماری ممکن به نظرم همین فیستول مقعدیه خیلی عذاب اور و دردناکه

  8. سلام دکتر من لیزر هموروئید انجام دادم یک هفته بعد از لیزر ناحیه لیزر شده عفونت کرد انتی بیوتیکم سه ماه استفاده کردم فایده نداشت ، دکتر گفتن عفونت تبدیل شذه به فیستول میخاستم بدونم به خاطر لیزر بوده که فیستول ایجاد شده؟ یا نه من قبلا داشتم؟ البته هموروییدم داخلی بود بدون درد و خونریزی

    1. سلام دوست عزیز
      لیزر باعث فیستول نمی شود بستگی به دستگاه و نوع انجام آن توسط پزشکتان دارد. شاید فیستول هم از قبل داشتید. باید معاینه شوید تا دقیق تشخیص داده شود بدون ویزیت نمی توان حدس زد.

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

پیمایش به بالا