مقعد بسته در نوزادان + علت “آنوس بدون سوراخ” و درمان آن

مقعد بسته یا آنوس بسته به انگلیسی : آنوس ایمپرفوره (Imperforated Anus یا IA) در نوزادان یکی از ناهنجاری های مادرزادی است که در هفته ۵ تا ۷ بارداری برای جنین اتفاق می افتد. این بیماری در نوزادان پسر معمولاً بیشتر از دختران ایجاد می شود. در دختران ممکن است مجرای واژن و سوراخ مقعد خیلی بهم نزدیک باشند و به شکل یک سوراخ بزرگ دیده شود. 

این مشکل ناشی از رشد غیر طبیعی جنین است و ممکن است با سایر نقایص مادرزادی همراه باشد. مقعد بدون سوراخ یک بیماری نسبتا شایع است که در ۱ نوزاد از هر ۵۰۰۰ نوزاد رخ می دهد.

با توجه به اینکه مقعد بسته از بیماری های رایج در میان نوزادان بوده و مربوط به ناحیه حساس کودک می باشد باید هرچه سریعتر فرایند درمان آن طی شود. در ادامه عکس آنوس بسته را میبینیم:

مقعد بدون سوراخ یا آنوس بسته چیست؟

نوزادان و کودکانی که دچار مقعد بدون سوراخ یا آنوس بسته هستند بین روده و دستگاه تولید مثل آنها ارتباطی غیر طبیعی وجود دارد.

در کودکان آنوس بسته با توجه به اینکه مقعد سوراخی ندارد و راه دفع مدفوع بسته است، موجب استفراغ، ورم و بزرگ شدن شکم کودک می شود. 

بیشتر بخوانید: جوش داخل مقعدی و درمان آن

دلیل مقعد بسته 

تاکنون هیچ دلیل شناخته شده ای برای این بیماری وجود ندارد و معمولاً اشکالی از این نقص مادرزادی شامل : باز شدن دهانه مقعد در یک موقعیت اشتباه، دهانه خیلی کوچک و یا عدم وجود دهانه مقعد می باشد. 

 علت ابتلا نوزادان به آنوس بسته دلایل متفاوتی دارد که در ادامه به آن می پردازیم: 

• ممکن است در نوزادان تازه متولد شده روده بزرگ هنوز به طور کامل شکل نگرفته باشد و روی مقعد با پوستی پوشیده شده باشد. 
• ممکن است بیماری مقعد بسته به شیوه ایجاد لقاح جنین و جهش‌های کروموزومی هم مرتبط باشد. 
• اگر دستگاه گوارش کودک در زمان جنینی به درستی و کامل شکل نگیرد می تواند موجب بیماری مقعد بسته شود. 

پزشک اطفال با معاینه و عکسبرداری از ناحیه لگن و شکم نوزاد، می تواند بسته بودن سوراخ مقعد را تشخیص دهد.

علائم مقعد بسته 

در نوع شدید این بیماری به وضوح مشخص است که مقعد بسته است و یا سوراخ ندارد اما در نوع خفیف آن علائم زیر ممکن است نشان دهنده آنوس بسته در کودک باشد: 

• بزرگ شدن شکم و تورم آن 
• استفراغ 
• تنگی مقعد
• کودک یک یا دو روز پس از به دنیا آمدن دفع مدفوع نداشته باشد. 
• در پسرها مدفوع از مجرای ادرار خارج شود و در دخترها از مجرای واژن 
• نبودن دهانه مقعد و اسفنکتر در جای خود 
• در برخی موارد نیز محل دفع مدفوع در جای اشتباهی قرار گرفته است. یعنی اگر فیستول میان روده و مثانه باشد می بینید که مدفوع با ادرار دفع خواهد شد. اما اگر فیستول بین روده و واژن باشد مدفوع از مجرای واژن خارج می شود. 

چگونه مقعد سوراخ نشده تشخیص داده می شود؟

• اشعه ایکس از ستون فقرات برای تشخیص ناهنجاری های استخوانی.
• سونوگرافی ستون فقرات به دنبال ناهنجاری در بدن مهره ها یا استخوان های ستون فقرات است.
• ام آر آی
• کلستوگرام، برای بررسی آناتومی روده
• سیستومتروگرام، برای مشاهده دستگاه ادراری
• اکوکاردیوگرافی، برای بررسی مشکلات قلبی
• اشعه ایکس قفسه سینه، برای رد مشکلات نای و مری

عوارض آنوس بسته

عوارض شایع مقعد سوراخ نشده شامل موارد زیر است:

• انسداد یا گرفتگی روده
• یبوست، اسهال و/ یا بی اختیاری مدفوع به دلیل مشکل در کنترل حرکات روده 
• مشکلات کلیوی ناشی از سرریز شدن محتویات روده ای که به کلیه ها برمی گردد.
• بیماری التهابی لگن مرتبط با عدم اتصال طبیعی به بافت بین رکتوم و واژن در زنان با یک گذرگاه انتهایی کور (فیستول رکتوواژینال).
• کشش بیش از حد روده کوچک منجر به کوتاه شدن (سندرم روده کوتاه) می شود که می تواند جذب موثر مواد مغذی از غذا را دشوار کند و در صورت عدم درمان زودهنگام منجر به رشد ضعیف شود.

هنگامی که آنوس یا مقعد کودک بسته باشد طبیعتاً عمل دفع مدفوع را انجام نمی دهد و این مشکل موجب عوارض زیر می شود: 

• یبوست
• مشکلات کنترل روده
• مشکلات کنترل مثانه
• مشکلات عملکرد جنسی
• زخم روده ( بیماری التهابی روده)
• حالت تهوع و استفراغ 
• مشکلات و بیماری های قلبی 
• مشکل برای مجاری ادرار و کلیه ها 

درمان مقعد بسته در نوزادان

بسته به شدت این بیماری روش های درمانی متفاوتی برای آن وجود دارد و برای همه لازم نیست تا جراحی مقعد بسته انجام شود. اما اغلب کودکان برای رفع این مشکل به جراحی نیاز دارند. 

عمل آنوس بسته در نوزادان : برای درمان مقعد سوراخ نشده، جراحی برای ایجاد دهانه یا مقعد جدید انجام می شود تا مدفوع دفع شود. بسته به اینکه مقعد در لگن به بالا یا پایین ختم می شود، جراحی ممکن است متفاوت باشد:

کولوستومی

در روش کولوستومی یک شکاف یا استوما روی پوست شکم و جایی که روده به بیرون می آید ایجاد می شود . 

اغلب نیاز به کولوستومی موقت است. هنگامی که کلستومی انجام می شود، روده بزرگ بریده می شود و به سوراخی که از طریق دیواره شکم ایجاد می شود، آورده می شود. این اجازه می دهد تا محتویات روده در کیسه خالی شود. بعداً، هنگامی که ترمیم‌های اندام‌های کودک بهبود یافت، کولوستومی برداشته می‌شود تا کودک بتواند حرکات طبیعی روده را انجام دهد.

آنوپلاستی

در روش آنوپلاستی رکتوم به سمت پایین و به طرف مقعد کشیده می شود و یک دهانه جدید برای مقعد ایجاد می شود. 

جراحی فوری 

اگر دهانه مقعد به طور کامل برای نوزاد وجود ندارد نیاز به جراحی اورژانسی می باشد که با استفاده از بیهوشی عمومی انجام می شود. 

عوارض جراحی مقعد بسته در کودکان

این وضعیت در بسیاری از کودکان باعث یبوست می شود. این ممکن است حتی در کودکانی که جراحی شده اند نیز اتفاق بیفتد. ملین ها و تغییرات رژیم غذایی می تواند کمک کننده باشد.

پس از جراحی، برخی از کودکان در کنترل حرکات روده خود دچار مشکل می شوند. برنامه های مدیریت روده مثل تنقیه می تواند برای کمک به کودکان در داشتن حرکات منظم و کنترل شده روده مفید باشد. 

سوالات متداول درباره مقعد بسته