خارش مقعد (به انگلیسی : anal itching) یک مشکل شایع پوستی است که داخل یا اطراف مقعد می خارد و ممکن است در شب یا بعد از دفع مدفوع بدتر شود.
خارش مقعد باعث میل غیرقابل کنترل در شخص برای خاراندن مقعد می شود. ولی این خاراندن باعث تسکین نمی شود. حتی ممکن است باعث تحریک بیشتر، آسیب پوست یا عفونت، ناراحتی شدید، درد یا سوزش مقعد و زخم مقعدی شود.
مطلب مرتبط: زخم داخل مقعدی نشانه چیست و چگونه درمان می شود؟
انواع خارش مقعدی نشانه چیست
انواع خارش مقعد چیست؟ دو نوع اصلی خارش مقعد وجود دارد:
- خارش اولیه (حاد): این نوع خارش مقعدی علت مشخصی ندارد و شایع ترین نوع خارش آنی است.
- خارش ثانویه آنی (مزمن): این نوع خارش مقعد ممکن است دلایل مختلفی مثل عفونت، بیماری های سیستمیک، درماتیت تماسی و سایر بیماری های پوستی داشته باشد.
علت خارش مقعدی بزرگسالان که به آن خارش انی و لحظه ای (proo-RIE-tus A-nie) نیز می گویند:
- عفونت و بهداشت ضعیف مقعد
- هموروئید
- اسهال مداوم
- التهاب پوست که درماتیت نیز نامیده می شود، یکی دیگر از علل است
- آلرژی، برخی غذاها
🔔 اگر علائم اولیه خارش مقعد با خودمراقبتی در خانه برطرف نشد، برای درمان پزشکی (شامل کرم ها، پمادها، داروها) به متخصص گوارش و یا دکتر پوست مراجعه کنید.
علائم خارش مقعد
علائم خارش مقعد ممکن است شامل:
- خارش و تحریک شدید
- التهاب
- سوزش و درد مقعد باشد.
- خراش روی پوست و خونریزی مقعد
- پوست اطراف مقعد قرمز و مانند اگزما است.
💡 خارش مقعدی با توجه به علت آن، ممکن است کوتاه مدت یا طولانی تر باشد و اغلب هنگام خواب یا در هوای گرم و مرطوب بدتر می شود.
علت خارش مقعدی بزرگسالان
خارش مقعد دلایل زیادی دارد. علل احتمالی خارش مقعد عبارتند از:
- تحریک کننده ها: بی اختیاری مدفوع و اسهال طولانی مدت، استفاده از صابون ها، پودرها، لوسیون ها، کرم ها و پمادهای معطر یا استفاده از آب خیلی داغ برای تمیز کردن مقعد
- عفونت: مانند عفونت های مقاربتی، عفونت کرم سوزنی و عفونت های قارچی.
- بیماری خاص پوستی: مانند خشکی پوست، پسوریازیس یا درماتیت تماسی
- بیماری دیابت
- بیماری تیروئید
- هموروئید
- تمیز نکردن مقعد بعد از دفع مدفوع باعث می شود مدفوع در چین های مقعد باقی مانده و ناحیه پری مقعد خارش داشته باشد.
- دفعات مدفوع و شکل آن (اگر سه بار در هفته یا کمتر مدفوع کنید (یبوست) یا اگر اسهال باشید) احتمال خارش مقعد بیشتر است.
- پوشیدن لباس زیر یا شلوار تنگ پلاستیکی
آنچه می خورید و می نوشید نیز ممکن است باعث خارش مقعد شود، از جمله:
- محصولات لبنی
- نوشیدنی های گازدار و کافئین دار (قهوه، چای و نوشابه)
- غذاهای اسیدی یا تند (گوجه فرنگی، مرکبات، فلفل تند و سیر خام)
اغلب علت خارش مقعد مشخص نیست اما موارد ذکر شده از علل شایع مشاهده شده در افراد دارای خارش است.
علل دیگر خارش مقعد عبارتند از:
هموروئید یا بواسیر
ایا بو اسیر موجب خارش در مقعد می شود؟ هموروئید رگهای متورم و بزرگ شده ای هستند که در داخل و خارج مقعد و راست روده شما بر اثر فشار ایجاد می شود. اما بواسیر چگونه باعث خارش مقعدی می شود؟
- هموروئید بزرگ که خارج از مقعد بیرون زده (بواسیر خارجی) باعث می شود مقعد به طور کامل از مدفوع پاک نشود و در نتیجه خارش داخل و اطراف مقعد ایجاد می شود.
- بواسیر داخل راست روده (بواسیر داخلی) نیز ممکن است باعث خونریزی مقعد و نشتی (بی اختیاری مدفوع) شود که با خارش مقعد همراه است.
عفونت های مخمری
وجود نوعی قارچ در بدن به نام کاندیدا باعث عفونت های مخمری می شود. مخمر نوعی قارچ است و کاندیدا نوع خاصی از مخمر است.
عفونت های مخمری ممکن است در واژن یا مقعد شما باشد و باعث خارش، تغییر رنگ، تورم یا بریدگی های کوچک یا ترک در پوست شوند.
شقاق مقعد
شقاق مقعدی پارگی در پوشش مقعد یا مجرای مقعدی است. ضربه به این ناحیه و تروما علت اصلی شقاق است. تروما ممکن است شامل یبوست، زور زدن هنگام مدفوع، اسهال طولانی، رابطه جنسی مقعدی یا گرفتگی و اسپاسم مقعد باشد.
HPV و زگیل تناسلی
ویروس پاپیلومای انسانی (HPV) یک ویروس بسیار رایج است که باعث ایجاد زگیل تناسلی روی ناحیه تناسلی یا داخل رکتوم و مقعد می شود.
زگیل تناسلی نوعی بیماری مقاربتی است که باعث ایجاد برجستگی ها و زائده های کوچک در داخل و اطراف ناحیه تناسلی و ناحیه مقعد می شود. زگیل تناسلی همچنین ممکن است باعث خونریزی خفیف، ناراحتی و احساس خارش و سوزش مقعد شود.
انگل و خارش مقعد
کرم های انگلی (کرم های نخی) کرم های کوچک سفید یا خاکستری روشن هستند.
کرم‌ها انگل هستند، به این معنی که برای دریافت مواد مغذی به سایر موجودات زنده (میزبان) وابسته هستند تا بتوانند رشد کنند و تکثیر شوند.
کرم های سوزنی در روده ها و رکتوم افراد زندگی می کنند. آنها شب ها تخم های خود را در اطراف مقعد می گذارند که باعث خارش مقعد می شود.
علت خارش مقعد بعد از مدفوع
نشت مدفوع از راست روده (به دلیل اسهال، یبوست، رژیم غذایی، پارگی رکتوم) علت اصلی خارش مقعد بعد از دفع می باشد.
خارش مقعد بعد از مدفوع یا به دلیل یبوست می باشد و یا به دلیل بی اختیاری مدفوع (تماس زیاد مقعد با مدفوع).
معمولاً به دلیل بواسیر داخلی در بزرگسالان روده ها خشک شده و حرارت آن بالا می رود که منجر به یبوست و در نتیجه خارش مقعد می شود.
علت خارش مقعد بعد از دفع مدفوع ممکن است به این خاطر باشد که مقداری مدفوع در اطراف مقعد باقی مانده باشد و در نتیجه موجب حساسیت و خارش می شود.
علت خارش مقعد در کودکان چیست
کرمک یا کرم های سنجاق، انگل هایی هستند که در روده ها زندگی می کنند. کودکان خردسال اغلب دست های خود را در دهان می گذارند.
ممکن است با دست زدن کودک به مقعدش تخم های این کرمک ها روی دستش قرار بگیرد و یا دست یا غذای کودکان دیگر را لمس کند.
تخم‌های کرم ها روی اسباب‌بازی‌های مشترک، ملافه، لباس و صندلی توالت هستند.
بهداشت ضعیف مقعد و لباس زیر کوچک و تنگ از سایر علل خارش مقعد کودک می باشد. حتماً قبل از هر وعده غذایی دست های خودتان و کودک تان را بشویید.
خارش مقعد در چه کسانی بیشتر است؟
خارش مقعد می تواند هر کسی را تحت تاثیر قرار دهد.اما احتمال خارش مقعد در شرایط زیر بیشتر است:
- بین ۴۰ تا ۷۰ سالگی
- مردان
- کودکان در بدو تولد
- افرادی که اضافه وزن دارند به دلیل اینکه لباس زیرشان تنگ است.
تقریباً ۱ تا ۵ درصد از افراد خارش مقعد دارند. مردان حدود چهار برابر بیشتر در معرض خارش مقعد هستند
خارش مقعد چگونه تشخیص داده می شود؟
پزشک سابقه ی پزشکی بیمار مانند مشکلات مقعدی(بواسیر، شقاق و فیستول) یا مشکلات پوستی(پسوریازیس، اگزما یا سبوره) را بررسی میکند.
- معاینه فیزیکی و بصری توسط پزشک برای شناسایی علل احتمالی خارش مقعد
- در بعضی مواقع اگر مشکوک به انگل باشد از مدفوع نمونه برداری میکند.
- تست نوار: راهی آسان برای تعیین اینکه آیا کرم های سوزنی باعث خارش مقعد شما یا کودک شما می شوند یا خیر؟
Pinworms یا کرمک ها در شب فعال هستند. اگر مشکوک هستید که کودکتان کرمک دارد، می‌توانید قبل از خواب یک تکه نوار چسب را نزدیک مقعد کودکتان قرار دهید. بعد از اینکه کودک شما از خواب بیدار شد، نوار را از مقعد او برداشته و به دنبال تخم های کرم ها باشید.
خارش مقعد چگونه درمان می شود؟
درمان خارش مقعد معمولا ابتدا با رعایت بهداشت مقعدی ممکن است:
پس از مدفوع، مقعد خود را کاملاً تمیز کنید، ناحیه را خشک کرده و از پودر تالک غیردارویی یا پودر بچه استفاده کنید.
اگر خارش ثانویه آنی دارید، درمان شما به علت خاص آن بستگی دارد.
درمان ها ممکن است شامل موارد زیر باشد:
پماد و کرم برای خارش مقعد
هیدروکورتیزون بدون نسخه (OTC) یک کورتیکواستروئید است که با یک مسکن بیهوشی ترکیب شده است که هر روز دو تا سه بار روی ناحیه دارای خارش بمالید.
در صورت داشتن خارش مزمن (طولانی) مقعد، کرم موضعی کپسایسین (capsaicin cream) استفاده کنید.
⛔طبق دستور پزشک از کرم ها و پمادهای موضعی استفاده کنید. کرم یا پماد را بیش از حد توصیه شده استفاده نکنید و اگر خارش برطرف نشد یا بدتر شد مصرف را قطع کنید.
آنتی بیوتیک ها و داروهای ضد قارچ
اگر عفونت باعث خارش مقعد باشد، پزشک آنتی بیوتیک یا داروهای ضد قارچ را تجویز میکند.
تزریق آمپول متیلن بلو برای درمان خارش مقعد
اگر درمان های بالا نتیجه نداد، پزشک برای درمان خارش مقعد متیلن بلو را زیر پوست ناحیه مقعد تزریق می کند.
آمپول متیلن بلو با از بین بردن پایانه های عصبی در نواحی تزریق شده، درد و خارش را تسکین می دهد.
درمان خانگی خارش مقعد
روش های درمان خانگی زیر ممکن است به تسکین خارش مقعد کمک کند:
- استفاده از دستمال توالت بدون رنگ و بدون عطر
- از صابون ها و دئودورانت های با رایحه تند، خودداری کنید.
- مقعد خود را تمیز و خشک نگه دارید.
- لباس زیر نخی بپوشید و برای شستن لباس زیر خود از شوینده های بدون عطر استفاده کنید.
- مصرف برخی غذاها و نوشیدنی ها مثل نوشیدنی های گازدار، نوشیدنی های کافئین دار و غذاهای اسیدی یا تند را کاهش دهید.
- برای جلوگیری از یبوست یا اسهال غذاهای پر فیبر بخورید.
- اگر آنتی بیوتیک خوراکی مصرف میکنید، ماست بخورید تا به ترمیم روده کمک کند.
💡 برای یافتن علت خارش مقعدی حذف تدریجی یکی از این موارد هر چند روز یکبار می تواند به شما کمک کند کدام غذا یا نوشیدنی باعث خارش مقعد شما شده است.
در مقابل میل به خاراندن مقاومت کنید. خارش ممکن است در شب شدیدتر شده و ممکن است هنگام خواب ناخودآگاه مقعد را با ناخن‌هایتان بخراشید. هنگام خواب از دستکش نخی تمیز و نرم استفاده کنید تا از تحریک یا عفونت جلوگیری شود.
درمان سریع و فوری خارش مقعد
- یک پارچه سرد و مرطوب یا کیسه یخ را روی ناحیه ای که خارش دارد حدود پنج تا ۱۰ دقیقه قرار دهید.
- از بی حس کننده های موضعی حاوی پراموکسین استفاده کنید.
- از عوامل خنک کننده مانند منتول یا کالامین استفاده کنید.
با رعایت موارد بالا علائم خارش مقعد معمولاً ظرف یک الی ۳ هفته از بین می رود.
چه زمانی باید به پزشک مراجعه کنیم
برای اکثر خارش های مقعدی مراجعه به پزشک لازم نیست. اما اگر:
- خارش مقعد شدید یا ادامه دار است.
- خونریزی مقعدی یا نشت مدفوع (بی اختیاری مدفوع) دارید
- ناحیه مقعد عفونی شده است
- نمی توانید علت خارش مداوم را تشخیص دهید.
- پوست تغییر رنگ داده، احساس سوزش یا تورم
خارش مقعد، یک حساسیت و نشانه است و بیماری محسوب نمیشود. معمولاً نشاندهنده ی یک حساسیت پوستی در اطراف مقعد می باشد.
سوالات متداول درباره خارش مقعد
کرمک ها می توانند باعث خارش مقعد در شب شوند. آنها در شب فعال تر هستند و مقعد شما ممکن است در شب بیشتر از زمان های دیگر خارش داشته باشد.
در بیشتر موارد، خارش مقعد، نیازی به مراجعه به پزشک ندارد. رعایت بهداشت مقعد و کرم و پمادهای بدون نسخه باعث بهبود خارش می شود.
بله، خارش مقعد یکی از علائم شایع بیماری های مقاربتی مقعدی مثل سوزاک، تبخال مقعدی و زگیل مقعدی است.
انگل. شامل انگل پینو( به خصوص در کودکان)، زخم، پدیکلوز، کوندیلوما آکومیناتا و عفونت های پوستی بر اثر قارچ
عفونت، بواسیر، شقاق و یبوست ناشی از بارداری می تواند موجب خارش مقعد در بارداری شود.
سلام بهترین درمان برای خارش مقعدی اینه که بعد از هر وعده غذایی نصف استکان عرق رازیانه میل کنید البته اقایون زیاد مصرف نکنند ممکنه باعث ناباروری بشه
من چند ماه خارش شدید مقعد داشتم و هر دکتری رفتم گفتن چیزی نیست و حتی ازمایش کرمک هم دادم که منفی شد ولی یه دکتری بهم کرم کورتیزول داد و استفاده کردم مثل معجزه بود برام واقعا سریع خوب شد.
سلام دوستان یه علت جالب از خارش مقعد هم هست که کمتر کسی میدونه تا به الان اونم افرادی که زیاد باد معده از مقعدشون خارج میشه و زیاد روده هاشون باد تخلیه میکنه لازمه که حتما بعد از هر بار دفع هوا و یا باد از مقعد دور مقعدشونو خوب بشورن چراکه گازهایی که از شکم خارج میشن خاصیت اسیدیته دارن و میتونن دور مقعد و بسوزونن
سلام منم دچارش بواسیر شدم و خارش گرفتم یکی دوبار وحشتناک اما ی کرم دست ساز گرفتم فعلن خداروشکر خارش ندارم به هیچ وج
سلام دوست عزیز
ممکن است در ابتدا کمی با کرم یا پماد و … خارش برطرف شود اما بواسیر باید اصولی با روش های پزشکی درمان شود در نهایت بیماری دوباره عود می کند.
سلام چند ماه پیش ی نفر ی آتوی دروغین از من گرفت و تهدیدم کرد،و من مدرکی. برای اثبات جرمش نداشتم،مجبورم کرد حدودا ی ده باری باهاش رابطه داشته باشم،و اون هم بین بازه های بین یکی یا دو ماه ی بار،و الا کاملا حس میکنم ک مقعدم گشاد شده دکتر هم نمیتونم برم،چند وقت دیگ مراسممه،و من از استرس نمیدونم چکار کنم،و اینکه آیا تو آزمایش ازدواج و چک کردن سلامت مقعد رو هم چک میکنن؟ توروخدا کمکم کنید دارم دیوونه میشم🥲
سلام دوست عزیز
در معاینه ازدواج برای بکارت اگر ظاهر سوراخ مقعد و چین های اطراف آن تغییر کرده باشد قابل تشخیص است و باز هم بستگی به درخواست شما دارد که این موضوع تشخیص داده شود یا نه. بهتر است از شخصی که در مورد این مسائل اطلاعات کاملتری دارد این سوال را بپرسید. اساساً معاینه قبل ازدواج و این مسائل در حوزه تخصص من نیست.