بیماری التهابی روده (IBD) چیست؟ بیماری التهابی روده “به انگلیسی Inflammatory Bowel Disease (IBD)” اصطلاحی برای دو بیماری (بیماری کرون و کولیت اولسراتیو) است که با التهاب مزمن دستگاه گوارش (GI) مشخص می شود. التهاب طولانی مدت منجر به آسیب به دستگاه گوارش می شود.
انواع IBD عبارتند از:
- کولیت زخمی: این وضعیت شامل التهاب و زخم در امتداد پوشش روده بزرگ (کولون) و راست روده است.
- بیماری کرون: این نوع IBD با التهاب پوشش داخلی دستگاه گوارش شما مشخص می شود که اغلب می تواند لایه های عمیق تر دستگاه گوارش را درگیر کند. بیماری کرون بیشتر روده کوچک را درگیر می کند. با این حال، می تواند روده بزرگ و به طور غیر معمول، دستگاه گوارش فوقانی را نیز تحت تاثیر قرار دهد.
انواع بیماری التهابی روده
| بیماری کرون | کولیت اولسراتیو |
|---|---|
| ناحیه تحت تأثیر: می تواند هر بخشی از دستگاه گوارش (از دهان تا مقعد) را تحت تأثیر قرار دهد – اغلب قسمتی از روده کوچک قبل از روده بزرگ را تحت تأثیر قرار می دهد. | ناحیه تحت تأثیر:در روده بزرگ (کولون) و رکتوم رخ می دهد. |
| ناحیه آسیب دیده: مناطق آسیب دیده به صورت لکه هایی ظاهر می شوند که در کنار نواحی بافت سالم قرار دارند. | ناحیه آسیب دیده: نواحی آسیب دیده پیوسته هستند (لکه دار نیستند) – معمولاً از رکتوم شروع می شوند و بیشتر به روده بزرگ گسترش می یابند. |
| التهاب: التهاب ممکن است از طریق لایه های متعدد دیواره های دستگاه گوارش برسد. | التهاب: التهاب فقط در داخلی ترین لایه پوشش روده بزرگ وجود دارد. |
علائم شایع التهاب روده چیست
کولیت اولسراتیو و بیماری کرون معمولاً با اسهال، خونریزی مقعدی، درد شکم، خستگی و کاهش وزن مشخص می شوند.
التهاب روده چیست و چه علائمی دارد؟ علائم بیماری التهابی روده بسته به شدت التهاب و محل وقوع آن متفاوت است. علائم ممکن است از خفیف تا شدید متغیر باشد. احتمالاً دوره‌هایی از بیماری فعال و به دنبال آن دوره‌های بهبودی خواهید داشت.
علائم و نشانه هایی که هم در بیماری کرون و هم در کولیت اولسراتیو مشترک هستند عبارتند از:
- اسهال مداوم
- بی اختیاری مدفوع
- درد شکم
- کاهش اشتها
- خونریزی مقعدی
- خون در مدفوع
- کاهش وزن
- خستگی
- کم خونی
- سوء تغذیه و تاخیر در رشد در افرادی که در کودکی به IBD مبتلا می شوند
- اضطراب و افسردگی
علت بیماری التهابی روده چیست
علت دقیق بیماری التهابی روده ناشناخته باقی مانده است. قبلاً رژیم غذایی و استرس مشکوک بود، اما اکنون پزشکان می‌دانند که این عوامل ممکن است باعث تشدید ibd شوند، اما علت اصلی التهاب روده نیستند.
یکی از دلایل احتمالی اختلال در عملکرد سیستم ایمنی است. هنگامی که سیستم ایمنی بدن شما سعی می کند با یک ویروس یا باکتری مهاجم مبارزه کند، یک پاسخ ایمنی غیر معمول باعث می شود که سیستم ایمنی به سلول های دستگاه گوارش نیز حمله کند.
علل احتمالی عبارتند از:
- سیستم ایمنی: به محرک های محیطی مانند ویروس یا باکتری که باعث التهاب دستگاه گوارش می شود، واکنش نادرست نشان می دهد.
- ژنتیک: فردی با سابقه خانوادگی IBD احتمال بیشتری دارد که این پاسخ ایمنی نامناسب را ایجاد کند.
علت التهاب روده در کودکان
علت التهاب روده در کودکان چیست؟تقریباً در ۲۵ درصد بیماران، قبل از ۲۰ سالگی تشخیص داده می شود، IBD در هر سنی قابل تشخیص است.
بیماری کرون که فقط کولون را درگیر می کند در کودکان شایع تر از بزرگسالان است. مصرف نوشیدنی های شیرین شده با قند در این سن با ۴۲ درصد افزایش خطر ابتلا به IBD مرتبط بود. در سن ۳ سالگی، تنها مصرف زیاد ماهی با کاهش خطر ابتلا به IBD، به ویژه کولیت اولسراتیو، همراه بود.
چه کسانی بیشتر دچار التهاب روده می شوند؟
- سن: اکثر افرادی که به IBD مبتلا می شوند بالای ۵۰ یا ۶۰ سال هستند.
- نژاد یا قومیت: اگرچه IBD در افراد سفیدپوست شایع تر است، اما در هر نژادی ممکن است رخ دهد. از نظر آماری، افراد یهودی در معرض خطر بیشتری هستند. عوامل محیطی هم ممکن است نقش داشته باشند: IBD در نیمکره جنوبی نادر است.
- سابقه خانوادگی: اگر یکی از بستگان نزدیک (مانند والدین، خواهر و برادر یا فرزند) مبتلا به این بیماری باشد، در معرض خطر بیشتری قرار دارید. از هر ۴ نفر مبتلا به IBD، یک نفر سابقه خانوادگی این بیماری را دارد.
- سیگار کشیدن: سیگار کشیدن مهم ترین عامل خطر قابل کنترل برای ابتلا به بیماری کرون است. ترک سیگار می تواند سلامت عمومی دستگاه گوارش شما را بهبود بخشد.
- کسانی که داروهای ضد التهابی غیر استروئیدی مانند ایبوپروفن، ناپروکسن سدیم و دیکلوفناک سدیم مصرف می کنند. این داروها ممکن است خطر ابتلا به التهاب روده را افزایش دهند یا بیماری را در افرادی که مبتلا هستند بدتر کند.
عوارض بیماری التهابی روده
اگر التهاب کنترل نشود، با گذشت زمان IBD می‌تواند به روده‌ها آسیب برساند و باعث ایجاد موارد زیر شود:
- آبسه: حفره های عفونتی که می تواند منجر به پارگی دیواره روده شود.
- فیستول: گذرگاه های غیر طبیعی بین دو اندام که به طور معمول به هم متصل نمی شوند. فیستول زمانی اتفاق می افتد که التهاب و فشار داخل روده باعث تجزیه بافت می شود و می تواند باعث نشت محتویات روده به مثانه، مجرای ادرار یا واژن شود.
التهاب طولانی مدت در روده بزرگ خطر ابتلا به سرطان روده بزرگ را افزایش می دهد.
کولیت اولسراتیو و بیماری کرون دارای برخی عوارض مشترک هستند. عوارضی که در هر دو بیماری یافت می شود:
- سرطان روده بزرگ: ابتلا به کولیت اولسراتیو یا بیماری کرون که بیشتر روده بزرگ شما را تحت تاثیر قرار می دهد می تواند خطر ابتلا به سرطان روده بزرگ را افزایش دهد.
- التهاب پوست، چشم و مفاصل: برخی از اختلالات، از جمله آرتریت، ضایعات پوستی و التهاب چشم (یووئیت)، ممکن است در طول تشدید IBD رخ دهد.۱۰ تا ۴۳ درصد از افراد مبتلا به IBD، دچار مشکلات چشمی می شوند.
- عوارض دارویی: داروهای خاص برای التهاب روده با خطر عفونت و خطر کمی برای ابتلا به برخی سرطان ها همراه هستند. کورتیکواستروئیدها می توانند با خطر پوکی استخوان و فشار خون بالا همراه باشند.
- کلانژیت اسکلروزان یا PSC: یکی از بیماری‌های نادر مجاری صفراوی است. در افراد مبتلا به IBD التهاب باعث ایجاد زخم در مجاری صفراوی می شود. این زخم در نهایت مجاری را باریک می کند و جریان صفرا را محدود می کند که در نهایت باعث آسیب کبدی می شود.
- لخته شدن خون: IBD خطر لخته شدن خون در سیاهرگ ها و شریان ها را افزایش می دهد.
- کم آبی شدید: اسهال بیش از حد می تواند منجر به کم آبی بدن شود.
بیماری التهابی روده چگونه تشخیص داده می شود؟
بیماری التهابی روده معمولاً با تشدید ناگهانی علائم ظاهر می شود. اکثر افراد مبتلا در سن ۳۵ سالگی یا کمتر هستند. دومین اوج تشخیص در سن ۶۰ سالگی می باشد.
هیچ آزمایش واحدی برای تشخیص IBD وجود ندارد. از آنجایی که علائم IBD با علائم چندین بیماری دیگر همپوشانی دارد، پزشک ممکن است ترکیبی از موارد زیر را برای تشخیص توصیه کند:
- ترکیبی از آندوسکوپی (برای بیماری کرون) یا کولونوسکوپی (برای کولیت اولسراتیو) و مطالعات تصویربرداری، مانند:
- رادیوگرافی کنتراست
- تصویربرداری رزونانس مغناطیسی (MRI)
- توموگرافی کامپیوتری (CT)
- نمونه های مدفوع
- آزمایشات خون
چه زمانی به پزشک مراجعه کنیم؟
اگر تغییر مداوم در عادات روده خود را تجربه کردید یا اگر هر یک از علائم و نشانه های بیماری التهابی روده را دارید، به پزشک مراجعه کنید. اگرچه بیماری التهابی روده معمولاً کشنده نیست، اما یک بیماری جدی است که در برخی موارد ممکن است باعث عوارض تهدید کننده زندگی شود.
تفاوت بین بیماری التهابی روده (IBD) و سندرم روده تحریک پذیر (IBS) چیست؟
IBD یک بیماری است. IBS یک سندرم یا گروهی از علائم است. علل و درمان هریک نیز متفاوت است.
IBS یا سندروم روده تحریک پذیر که به عنوان کولون اسپاستیک یا معده عصبی نیز شناخته می شود، یک نوع بیماری عملکردی دستگاه گوارش است که بر نحوه عملکرد روده ها تأثیر می گذارد و باعث می شود که اغلب بیشتر از حد معمول منقبض شوند.
IBS مانند IBD باعث التهاب یا آسیب به روده نمی شود، بنابراین اسکن تصویربرداری نمی تواند آن را تشخیص دهد.
سندروم روده تحریک پذیر خطر ابتلا به سرطان روده بزرگ را افزایش نمی دهد.
سندروم روده تحریک پذیر شامل التهاب نمی شود: افراد مبتلا به IBS ممکن است دوره های یبوست و پس از آن دوره های اسهال داشته باشند.
ممکن است فردی هم سندروم روده تحریک پذیر و هم بیماری التهابی روده داشته باشد. در حالی که IBD می تواند باعث علائم سندروم روده تحریک پذیر شود، اما هیچ مدرکی مبنی بر اینکه داشتن IBS خطر ابتلا به التهاب روده را افزایش می دهد، وجود ندارد.
آیا التهاب روده باعث سرطان میشود
ابتلا به التهاب روده می تواند خطر ابتلا به سرطان روده بزرگ را تا چهار برابر افزایش دهد. هر چه مدت طولانی تری با روده ملتهب زندگی کنید، احتمال بروز تغییرات سرطانی در سلول های روده بیشتر می شود.
خطر سرطان کولورکتال در بیمارانی که در سنین پایین‌تر به IBD مبتلا شده اند، افزایش می‌یابد.
اگر به مدت هشت سال یا بیشتر التهاب روده داشته اید، هر یک تا سه سال یک بار کولونوسکوپی کنید.
درمان سریع التهاب روده
ایا التهاب روده درمان قطعی دارد؟ اگرچه هیچ درمانی برای التهاب روده وجود ندارد، اما می توان التهاب و علائم را کاهش داد. متخصصان گوارش، جراحی کولورکتال، روماتولوژی، پوست، چشم پزشکی و سایر زمینه ها برای بهبود کیفیت زندگی افراد مبتلا به IBD با یکدیگر همکاری می کنند.
درمان های IBD ممکن است شامل داروها، جراحی و طیف وسیعی از رژیم غذایی و تغییرات سبک زندگی باشد که به کاهش التهاب و تقویت سیستم ایمنی کمک می کند.
بهترین قرص برای التهاب روده
اکثر افراد مبتلا به بیماری التهابی روده، باید حداقل یک دارو را به طور نامحدود مصرف کنند.
سرکوب کننده های ایمنی برای IBD: این داروها برای سرکوب حمله سیستم ایمنی به روده استفاده می شوند و ممکن است برای IBD متوسط تا شدید توصیه شوند.
داروهای ضد التهاب موضعی: این داروها به شکل شیاف یا تنقیه می توانند به کاهش اسهال و بی اختیاری مدفوع کمک کنند.
تسکین درد:
آنتی بیوتیک ها: برخی از آنتی بیوتیک ها برای موارد بیماری کرون و برای درمان آبسه ها و فیستول های مقعدی مفید هستند.
استروئیدها: کورتیکواستروئیدها، مانند پردنیزون سیستم ایمنی را تحت کنترل نگه می دارند و می توانند با سایر داروهای ضد التهابی برای تسکین علائم IBD مفید باشند. اما به دلیل عوارض جانبی جدی مانند افزایش خطر ابتلا به عفونت، پوکی استخوان، دیابت، چاقی و غیره باید از آنها فقط به عنوان یک درمان کوتاه مدت استفاده کرد.
تاثیر مزالازین بر سیستم ایمنی بدن: مزالازین Mesalazine دارویی است که به شکل شیاف و قرص برای بیماری های التهابی روده مورد استفاده قرار می گیرد. این دارو در کاهش التهاب و علائم کرون و کولیت موثر است.
مزالازین ایمنی بدن را کاهش نمی دهد. این دارو فقط یک ضد التهاب است و سرکوبگر ایمنی حساب نمی شود.
جراحی برای بیماری التهابی روده
از هر ۱۰ نفر مبتلا به بیماری کرون ۷ نفر در نهایت به جراحی نیاز دارند. در حین برداشتن روده، جراح:
- بخش روده بیمار را از بین می برد.
- دو انتهای روده سالم را به هم متصل می کند (آناستوموز).
- پس از جراحی، قسمت باقی مانده از روده سازگار شده و مانند قبل عمل می کند.
اگر داروها التهاب روده را آرام نکنند، به مرور زمان روده ها آسیب دیده و علائم را بدتر کرده و نیاز به جراحی را افزایش می دهد. حدود نیمی از افراد مبتلا به IBD ممکن است به جراحی نیاز داشته باشند تا:
مناطقی از روده که در اثر التهاب طولانی مدت آسیب دیده اند، برداشته شود.
هدف جراحان حفظ روده کافی است تا بدن شما بتواند مواد مغذی غذا را جذب کند و از سندرم روده کوتاه جلوگیری کند.
افرادی که به شدت مبتلا به IBD هستند ممکن است نیاز به برداشتن وسیع روده و استوما (یک سوراخ ایجاد شده در بدن برای حذف مواد زائد) داشته باشند.
دلایل جراحی و قسمت هایی از روده که نیاز به درمان دارند از فردی به فرد دیگر متفاوت است. جراحی های لاپاراسکوپی (کمتر تهاجمی) می توانند عوارض را کاهش دهند و در صورت امکان ترجیح داده می شوند.
اصلاح رژیم غذایی و سبک زندگی
افراد مبتلا به IBD ممکن است متوجه شوند که خوردن غذاهای خاص می تواند بر علائم تأثیر بگذارد. داشتن یک دفترچه یادداشت غذایی می تواند به شما کمک کند تا زمان بهبود یا بدتر شدن علائم با غذاهایی که می خورید را پیگیری کنید.
اگرچه رژیم غذایی نمی تواند IBD را معکوس کند، انجام برخی اصلاحات ممکن است به کاهش شدت علائمی مانند ناراحتی شکمی و اسهال کمک کند.
بیماری التهابی روده و لبنیات
حدود نیمی از افراد مبتلا به IBD، به ویژه مبتلایان به بیماری کرون، به لاکتوز حساسیت ندارند و متوجه می شوند که لبنیات می تواند نفخ و اسهال را تشدید کند.
در این حالت می توانید کلسیم و ویتامین D را از سایر مواد غذایی دریافت کنید.
اسیدهای چرب
اسیدهای چرب امگا ۳، که در دانه‌های کتان، روغن ماهی و سایر غذاها وجود دارد، می‌توانند بر باکتری‌های روده تأثیر بگذارند و التهاب را کاهش دهند. گنجاندن این غذاها در کنار کاهش مصرف غذاهای سرشار از امگا ۶ (مانند گوشت قرمز و غذاهای سرخ شده) می تواند تأثیر مثبتی بر علائم IBD داشته باشد.
فیبر
اگر روده‌های شما به دلیل IBD تنگ شده است، مواد غیر قابل هضم مانند میوه‌ها، سبزیجات و غلات کامل می‌توانند گیر کرده و علائم را تشدید کند. یک رژیم غذایی کم فیبر مناسب است.
بیماری التهابی روده و یبوست
آیا التهاب روده باعث یبوست میشود؟ یبوست یکی از عوارض احتمالی کولیت اولسراتیو است. راهبردهای ساده مانند نوشیدن آب بیشتر و ورزش کمک کننده است. کولیت اولسراتیو یک بیماری التهابی روده است که باعث التهاب در امتداد پوشش روده بزرگ و راست روده می شود.
چگونه می توان از بیماری التهابی روده (IBD) پیشگیری نمود؟
برخی تغییرات رژیم غذایی و سبک زندگی ممکن است علائم را کنترل کند:
- هر دو تا چهار ساعت یکبار وعده های غذایی کوچکتر بخورید.
- مدیریت استرس با مدیتیشن، گوش دادن به موسیقی یا پیاده روی
- به اندازه کافی بخوابید و از نظر بدنی فعال بمانید.
- برای شناسایی غذاهایی که باعث تشدید IBD می شوند، یک دفتر یادداشت غذایی داشته باشید. ممکن است متوجه شوید که دچار عدم تحمل غذایی مانند عدم تحمل لاکتوز هستید.
- غذاهایی که روده ها را تحریک می کنند، مانند غذاهای پر فیبر، تند، چرب یا تهیه شده با شیر را کاهش دهید.
- مصرف نوشیدنی های حاوی کافئین و الکل را کاهش دهید. بیشتر آب بنوشید.
- ترک سیگار
سوالات متداول درباره بیماری التهابی روده
بیماری التهابی روده کشنده نیست، اما در برخی موارد می تواند باعث عوارضی شود که تهدید کننده سلامتی است.
بیماری التهابی روده نشان دهنده ی التهاب در روده است.التهاب در هر جای دستگاه گوارش مسئولیت گوارش را مختل میکند
درد شکم، اسهال شل و آبکی، که ممکن است حاوی خون یا مخاط باشد. خونریزی مقعدی.
داروهایی که به کاهش علائم کمک می‌کنند، مانند استروئیدها و جراحی برای برداشتن بخشی از روده