در روده ی بزرگ کیسه هایی یه نام دیورتیکول وجود دارند که بافت پوششی دستگاه گوارش هر فرد را تشکیل می دهند و زمانی که این کیسه ها ملتهب می شوند یا باکتری در آنها جمع می شود به دیورتیکولیت شناخته می شوند. در نتیجه هنگامی که درد در قسمت تحتانی شکم ایجاد کنند، موجب بیماری دیورتیکولی می شوند. اگر دیورتیکول ملتهب شده و عفونت همراه با علائم شدید داشته باشد، آن گاه به آن دیورتیکولیت می گویند.
علائم دیورتیکولیت
علائم آن میتواند خفیف یا مزمن باشد. این علائم میتواند به طور ناگهانی یا در طی زمان ظاهر شود.
علائم اصلی آن شامل:
اگر به این بیماری مبتلا هستید ممکن است شرایط زیر را تجربه کنید:
- درد مداوم یا شدید در شکم
- حالت تهوع و استفراغ
- تب و لرز
- خون در مدفوع
- خونریزی از مقعد
دل درد یکی از علائم رایج دیورتیکولیت است و درد در ناحیه ی سمت چپ شکم احساس میشود اما این درد میتواند در سمت راست نیز احساس شود.
اگر یکی از علائم بالا مانند استفراغ و خون در مدفوع را داشتید، میتواند نشان دهنده ی این بیماری یا سایر شرایط جدی باشد. در این باره با پزشک مشورت کنید.
دلایل
کیسه هایی در روده ی بزرگ به نام دیورتیکول وجود دارند و زمانی که دیورتیکول ورم کرده و یا در برخی موارد عفونت میکند منجر به دیورتیکولیت می شوند. غذا یا مدفوع باعث مسدود شدن دیورتیکول میشوند.
هیچ علت مشخصی برای این بیماری پیدا نشده است اما پزشکان معتقدند که ژنتیک و محیط تاثیر به سزایی در این بیماری دارد.
انواع دیورکولیت
دیور تیکولیت سه نوع است که در ادامه به معرفی آنها می پردازیم.
دیورتیکولوز
دیورکولیت هایی که عفونی یا ملتهب نیستند به این نام شناخته میشوند. در ۸۰% موارد در این نوع افراد هیچ علائمی ندارند. اگر شخصی هیچ علائمی نداشت نیازی به درمان ندارد. اما در برخی موارد باعث بروز علائمی مانند درد شکم و نفخ میشود.
دیورتیکولیت مثانه
زمانی رخ میدهد که کیسه هایی در اطراف دیواره ی مثانه ظاهر میشود. برخی از این کیسه ها در زمان تولد خود را نشان میدهند و برخی دیگر در طول زندگی ایجاد میشوند. زمانی اتفاق می افتد که مثانه مسدود شده و یا بر اثر بیماری یا آسیب به درستی کار نمیکند.
برای درمان این نوع پزشک آنتی بیوتیک و مسکن را تجویز میکند و همچنین ممکن است جراحی نیز پیشنهاد شود. در موارد حاد امکان ایجاد فیستول بین کولون و مثانه وجود دارد.
دیورتیکولیت مری
در مری نیز رخ میدهد و زمانی ظاهر میشود که کیسه هایی در آستر مری ایجاد میشود. این مورد بسیار نادر است. پیشرفت آنها آهسته است. زمانی که رشد میکنند علائم یا عوارض آنها مانند موارد زیر است:
- مشکل قورت دادن
- درد در هنگام قورت دادن
- بوی بد دهان
- بازگشت غذا به دهان
- آسپیراسیون ریوی، غذا و بزاق به ریه منتقل میشوند.
- پنومونی آسپیراسیون؛ ایجاد عفونت ریه
برای درمان پزشک آنتی بیوتیک و مسکن را پیشنهاد میدهد و گاهی جراحی نیز نیاز است.
درمان
درمان بستگی به این دارد که بیماری چه مقدار حاد است. برخی از انواع آن را میتوان با درمان خانگی برطرف نمودو پزشک فرد را به تغییر رژیم غذایی تشویق میکند و در بعضی موارد داروهایی نظیر آنتی بیوتیک تجویز میشود.
اگر علائم بسیار پیشرفت کند، فرد باید به بیمارستان مراجعه کند. در بیمارستان به فرد آنتی بیوتیک و مایعات تزریق میشود. در برخی موارد نیز جراحی به کار میرود.
تغییر در رژیم غذایی
- عدم مصرف غذاهای جامد
- مصرف مایعات
- مصرف غذاهای کم فیبر در مراحل اولیه ی بیماری
- مصرف غذاهای پر فیبر در مراحل پیشرفته بیماری
دارو
برای خلاص شدن از درد و آزار ناشی از بیماری پزشک، مسکن های بدون نسخه نظیر استامینوفن را تجویز میکند و اگر به عفونت مشکوک باشد، آنتی بیوتیک را تجویز میکند که شامل:
- مترونیدازول
- آموکسی سیلین
- موکسی فلاکسین
این خیلی مهم است که آنتی بیوتیک ها به طور کامل مصرف شوند حتی اگر علائم بعد از مصرف چند دوز از بین رفت.
جراحی
اگر تعداد زیادی از کیسه ها ملتهیب شده باشند پزشک جراحی را پیشنهاد میدهد و دو نوع جراحی وجود دارد:
- برداشتن روده با آناستوموز: در این روش پزشک بخش های آسیب دیده ی کولون را برمیدارد و قسمت های سالم را به یکدیگر بخیه میزند.
- برداشتن روده با کلستومی: در این روش پزشک بخش های آسیب دیده ی کولون را خارج میکند و بخش های سالم را به قسمت آسیب دیده یپوند میزند.
رژیم
رعایت یک رژیم غذایی سالم و مغذی همیشه از پیش آمدن بسیاری از بیماری جلوگیری می کند و موثر است. همچنین افرادی که میوه، سبزیجات و غلات را در رژیم غذایی خود قرار میدهند، کمتر در معرض خطر هستند.
- مصرف مواد فیبردار
- عدم مصرف گوشت
- عدم مصرف لبنیات
تشخیص
پزشک برای تشخیص راجع به علائم، سابقه ی بیماری و داروهایی که فرد استفاده میکند سوال می پرسد. همچنین آنها از یک آزمایش برای بررسی شکم استفاده میکنند و اگر به اطلاعات بیشتری نیاز داشته باشند، آزمایش رکتوم را به کار میگیرند تا خونریزی رکتال، درد، توده و سایر مشکلات را بررسی کنند.
بسیاری دیگر از بیماری ها علائم مشابهی با این بیماری دارند. برای تشخیص بیماری پزشک آزمایشات زیر را پیشنهاد میدهد:
- سونوگرافی شکمی ، ام آر آی شکمی ، سی تی اسکن شکمی برای عکس برداری از دستگاه گوارش
- کولونوسکوپی برای بررسی دستگاه گوارش
- آزمایش مدفوع برای بررسی عفونت مانند کلستریدیوم دیفیسیل
- آزمایش ادرار برای بررسی عفونت
- آزمایش خون برای بررسی نشانه ای از التهاب، کم خونی یا مشکلات کلیوی و کبد
- معاینه ی لگن برای بررسی مشکلات زنان
- آزمایش بارداری
اگر فردی به دیورتیکولیت مبتلا باشد این آزمایشات به پزشک کمک میکند که پیچیده یا پیچیده نبودن بیماری را مشخص کند. اگر بیماری پیچیده باشد ۲۵% افراد دچار عارضه میشوند.
عوارض کیسه ای است که از چرک پر شده است:
- فیستول ، یک اتصال غیر طبیعی است که دو ارگان بدن را درگیر و یا یک ارگان را که به پوست متصل است درگیر میسازد.
- سوراخ شدن روده، یک پارگی است که در دیواره ی روده اتفاق می افتد و به کولون متصل میشود و باعث ایجاد حفره ی شکمی می شود که در نهایت به التهاب و عفونت ختم میشود.
- انسداد روده، منجر به مسدود شدن روده میشود و مدفوع نمیتواند عبور کند.
جلوگیری
- داشتن وزن مناسب
- مصرف مواد غذایی پرفیبر
- محدود کردن مصرف چربی اشباع
- مصرف کافی ویتامین دی
- ورزش کردن مداوم
- سیگار نکشیدن
همچنین این عوامل به سلامتی کلی بدن کمک میکند.
عوامل خطر
- سن، افراد مسن نسبت به افراد جوان تر بیشتر در معرض خطرند. مردان زیر سن ۵۰ سال و زنان بین سنین ۵۰ تا ۷۰ احتمال ابتلا را دارند.
- سابقه ی خانوادگی، ژنتیک نقش مهمی را ایفا میکند. افرادی که خانواده ی آنها به این بیماری مبتلا بوده است ۴۰% تا ۵۰% احتمال ابتلا را دارند.
- مواد غذایی کم فیبر، فیبر کم احتمال ابتلا را افزایش میدهد.
- کمبود ویتامین دی، افرادی که به میزان کافی این ویتامین را دریافت میکنند احتمال مبتلا شدنشان کمتر است.
- چاقی، افرادی که میزان توده ی چربی در بدنشان زیاد است احتمال ابتلا به این بیماری را دارند. این یک نشانه ی بدیهی است که زیرا زمانی که تعادل باکتری های روده بهم میخورد، ریسک این بیماری نیز افزایش می یابد.
- عدم تحرک، افرادی که فعالیت بدنی بالایی دارند احتمال ابتلا را کاهش میدهند.
- استفاده از داروهای ضد التهابی غیر استروئیدی یا سیگار کشیدن، استفاده ی مداوم از آسپرین، ایبوپروفن یا داروهای غیر استروئیدی احتمال ابتلا را افزایش میدهد. افرادی که سیگاری هستند بیشتر در معرض اند.