کولونوسکوپی برای معاینه داخل روده بزرگ (کولون) است. برای تشخیص بیماری های گوارشی، مانند بیماری التهابی روده و سرطان روده بزرگ استفاده می شود. همچنین می تواند به درمان و پیشگیری از سرطان روده بزرگ کمک کند.
کولونوسکوپی چیست
کولونوسکوپی روشی است که به پزشک اجازه می دهد داخل کل روده بزرگ را بررسی کند. کولونوسکوپی با استفاده از یک لوله بلند و قابل انعطاف به نام کولونوسکوپ انجام می شود. این لوله با یک دوربین روشن در انتهای آن در رکتوم فرد گذاشته می شود. کولونوسکوپ از طریق مقعد و رکتوم وارد روده بزرگ می شود. در طول مسیر، تصاویری از داخل روده بزرگ را به صفحه نمایش می فرستد.
علاوه بر مشاهده داخل روده بزرگ ، می توان از این لوله برای موارد زیر استفاده کرد:
- تمیز کردن پوشش روده بزرگ
- خارج کردن مدفوع مایع با یک دستگاه مکنده
- تزریق هوا به روده تا داخل آن راحت تر دیده شود
- جراحی داخل روده
- در طول کولونوسکوپی، پزشک ممکن است از بافت یا پولیپ (غیرطبیعی) برای بررسی بیشتر نمونه برداری کند.
فیلم عمل کولونوسکوپی
فیلم عمل کولونوسکوپی
برای دیدن آسان تر سطوح داخلی، ممکن است هوا به روده شما تزریق شود.
از جت آب برای تمیز کردن پوشش روده بزرگ استفاده می شود.
برای برداشتن مدفوع مایع ممکن است از دستگاه مکنده استفاده شود.
پزشک روده بزرگ را بررسی می کند و ممکن است عکس بگیرد. در صورت مشاهده پولیپ، آن را بر می دارد.
پس از پایان کولونوسکوپی، لوله خارج می شود.
کولونوسکوپی مجازی چیست
کولونوسکوپی مجازی Virtual colonoscopy : نوعی سی تی اسکن است که تصاویر سه بعدی و با جزییات بالایی از کولون را از بستر سی تی اسکن تولید می کند. این یک کولونوسکوپی “مجازی” است زیرا به صورت مجازی به داخل روده بزرگ نگاه می کند و تصاویری از خارج از بدن شما گرفته شده است.
شما باید برای کولونوسکوپی مجازی به همان روشی که برای کولونوسکوپی سنتی انجام می دهید آماده شوید تا مطمئن شوید که روده تمیز است. اما در این روش نیازی به بیهوشی نخواهید داشت.
چه زمانی کولونوسکوپی لازم است
A colonoscopy may be preventive, diagnostic or therapeutic
کولونوسکوپی ممکن است پیشگیرانه، تشخیصی یا درمانی باشد.
Cleveland Clinic
کولونوسکوپی برای چیست؟
Colonoscopy can help your provider look for problems in your colon. These include any early signs of cancer, inflamed (red or swollen) tissue, ulcers (open sores) and bleeding.
کولونوسکوپی می تواند به پزشک کمک کند تا مشکلات روده بزرگ را بررسی کند: شامل هرگونه علائم اولیه سرطان، بافت ملتهب (قرمز یا متورم)، زخم (زخم باز) و خونریزی است.
hopkinsmedicine.org
پیشگیری و غربالگری سرطان
کولونوسکوپی همچنین برای غربالگری سرطان کولون و سرطان رکتوم استفاده می شود. غربالگری شامل جستجوی سرطان در افرادی است که هیچ علامتی از بیماری ندارند. کولونوسکوپی همچنین می تواند برای بررسی کولون بعد از درمان سرطان استفاده شود.
تشخیص و بررسی علائم
کولونوسکوپی دید بهتری از روده بزرگ شما نسبت به سایر انواع تست های تصویربرداری ارائه می دهد. کولونوسکوپی ممکن است برای بررسی و در صورت نیاز برای درمان مشکلاتی مانند:
- پولیپ روده بزرگ
- تومور
- زخم ها
- التهاب
- دیورتیکول (کیسه ها) در امتداد دیواره روده بزرگ
- کولیت مزمن، مانند کولیت اولسراتیو یا بیماری کرون
- نواحی باریک (فشرده) کولون
- هر جسمی که ممکن است در روده بزرگ باشد
- همچنین ممکن است برای یافتن علت اسهال مزمن (طولانی مدت) غیر قابل توضیح یا خونریزی در دستگاه گوارش (GI) استفاده شود.
درمان
یکی از مزایای روش های آندوسکوپی مانند کولونوسکوپی این است که اگر آندوسکوپیست شما در طول عمل مشکلی پیدا کند، می تواند همزمان آن را درمان کند. در طول کولونوسکوپی، معمولاً هر پولیپ را که پیدا می‌کنند برمی‌دارند و از نظر سرطان آزمایش می‌کنند. برداشتن پولیپ همچنین از ایجاد یا گسترش سرطان احتمالی جلوگیری می کند.
در طول کولونوسکوپی، اندوسکوپیست می تواند:
- برداشتن پولیپ (پلیپکتومی)
- بستن زخم ها
- تزریق داروها
- برطرف کردن انسداد
- لیزر درمانی بافت ها
عوارض کولونوسکوپی چیست؟
مانند هر روش تهاجمی، ممکن است عوارضی رخ دهد. عوارض کولونوسکوپی شامل موارد زیر است:
- ادامه خونریزی پس از بیوپسی (نمونه برداری) یا برداشتن پولیپ
- حالت تهوع، استفراغ، نفخ یا تحریک رکتوم ناشی از پاکسازی روده
- واکنش بد به داروی ضد درد یا آرام بخش
- سوراخ شدن دیواره روده (نادر است)
چگونه برای کولونوسکوپی آماده شوم؟
پزشک به طور کامل این روش را توضیح می دهد و به سوالات شما پاسخ می دهد. قبل از آزمایش از شما خواسته می شود که فرم رضایت نامه را امضا کنید. فرم را با دقت بخوانید و هر سوالی دارید بپرسید. هدف از این آماده سازی ها این است که مطمئن شوید روده بزرگ شما برای کولونوسکوپی تا حد امکان تمیز و شفاف است.
آمادگی قبل از کولونوسکوپی
یک رژیم غذایی کم فیبر برای دو یا سه روز خواهید داشت، و یک رژیم غذایی مایع در روز آخر. بعدازظهر یا عصر قبل از کولونوسکوپی، از یک ملین برای پاکسازی روده خود استفاده می کنید.
قبل از عمل نباید برای مدت زمان مشخصی چیزی بخورید و بیاشامید (معمولاً بعد از نیمه شب تا چند ساعت قبل از کولونوسکوپی) به جز مصرف ملین و جرعه آب.
- اگر به هر نوع دارو، لاتکس، داروهای بیهوشی حساسیت دارید.
- درباره همه داروهایی که مصرف می‌کنید، از جمله داروهای بدون نسخه، داروهای تجویزی، ویتامین‌ها، گیاهان دارویی و سایر مکمل‌ها
- اگر سابقه خونریزی دارید
- اگر باردار هستید یا فکر می کنید ممکن است باردار باشید.
قبل از کولونوسکوپی به پزشک خود حتما اطلاع دهید.
آماده سازی روده
پزشک به شما دستورالعمل هایی در مورد نحوه آماده سازی روده می دهد. از شما خواسته می شود که ملین، تنقیه یا شیاف ملین رکتوم مصرف کنید. یا مایع خاصی بنوشید که به پاکسازی روده بزرگ کمک می کند.
داروها قبل و بعد از عمل
اگر از داروهای رقیق کننده خون، آسپرین، ایبوپروفن یا سایر داروهایی که بر لخته شدن خون تأثیر می گذارد استفاده می کنید، ممکن است لازم باشد قبل از عمل مصرف آن قطع شود.
قبل از کولونوسکوپی، به شما داروی ضد درد و آرام بخش داده می شود. بعد از عمل، شخصی باید شما را به خانه برساند.
کولونوسکوپی چگونه انجام میشود
ممکن است کولونوسکوپی به صورت سرپایی انجام شود یا کولونوسکوپی با بیهوشی و با اقامت در بیمارستان انجام شود.
کولونوسکوپ یک دوربین کوچک و نورانی است که به انتهای یک لوله بلند، نازک و انعطاف پذیر به نام کاتتر به انگلیسی: Catheter متصل شده است.
پزشک کولونوسکوپ را از طریق مقعد وارد می کند و به آرامی آن را از طریق روده بزرگ تا انتها، جایی که به روده کوچک میرسد، پیش می برد.
در حین پیشروی، کاتتر هوا را به داخل روده بزرگ پمپ می کند تا آن را باد کند. دوربین ویدئویی از داخل روده بزرگ را به مانیتور ارسال می کند.
پزشک مانیتور را برای هر چیز غیر عادی تماشا می کند. وقتی به انتهای کولون رسیدند، کولونوسکوپ را به همان روش بیرون می آورند و بار دوم تماشا می کنند.
در کولونوسکوپی با بیهوشی بسته به نوع بیهوشی، ممکن است در طول عمل کاملاً خواب باشید.
اگر بیدار هستید، برای شل شدن عضلات شکم و کاهش ناراحتی از شما خواسته می شود که در حین قرار دادن لوله، نفس های آهسته و عمیق بکشید.
بعد از کولونوسکوپی چه اتفاقی می افتد؟
بعد از کولونوسکوپی، به اتاق ریکاوری منتقل می شوید تا تحت نظر باشید. روند بهبودی به نوع آرامبخشی که به شما داده شده بستگی دارد. هنگامی که فشار خون، نبض و تنفس شما ثابت شد و بیدار و هوشیار بودید، به اتاق بخش منتقل خواهید شد. یا ممکن است به خانه خود مرخص شوید.
بعد از کولونوسکوپی معمولاً می توانید هر آنچه می خواهید بخورید. اما بهتر است با وعده های غذایی کوچک و ملایم شروع کنید.
حال بیمار بعد از کولونوسکوپی
نفخ و احساس گاز بعد از کولونوسکوپی طبیعی است. راه رفتن به کاهش درد کمک می کند.
حداقل تا ۲۴ ساعت الکل مصرف نکنید.
مایعات اضافی بنوشید تا آب از دست رفته در حین عمل را جبران کنید.
با مشاهده هر یک از موارد زیر به پزشک مراجعه کنید:
- تب و لرز
- مدفوع مکرر و خونی
- درد و تورم شکم
- شکم سفت شده
- عدم توانایی در عبور گاز
کولونوسکوپی می تواند به طور همزمان تشخیصی، درمانی و پیشگیرانه باشد. سرطان کولورکتال سومین علت مرگ ناشی از سرطان در ایالات متحده است. این سرطان قابل پیشگیری است، اما فقط زمانی که زود تشخیص داده شود. کولونوسکوپی به پزشکان اجازه می دهد تا سرطان را قبل از ایجاد یا گسترش و قبل از بروز علائم شناسایی و درمان کنند. اگر در سلامت کامل هستید بهتر است هر ۱۰ سال یکبار این آزمایش را انجام دهید.
سوالات متداول درباره کولونوسکوپی
بسته به شرایط ممکن است بیهوشی عمومی داشته باشید یا با آرام بخش هوشیار بمانید.
با آرام بخش، نباید احساس درد کنید. اما ممکن است وقتی کولونوسکوپ به سمت روده بزرگ حرکت می کند، کمی درد یا فشار گاز احساس کنید، اما باید به سرعت از بین برود.
متخصص گوارش یا جراح کولورکتال کولونوسکوپی را انجام می دهد.
حدود ۱۵ دقیقه طول می کشد که کولونوسکوپ تا انتهای روده بزرگ پیش برود و ۱۵ دقیقه دیگر نیز طول می کشد تا آن را خارج کنند.
پولیپ های روده بزرگ شایع هستند: در حدود ۳۰ درصد از کولونوسکوپی های معمول ظاهر می شوند. اگرچه اکثر آنها خوش خیم هستند، اما برداشتن آنها در هنگام دیدن یک کار طبیعی است. برداشتن بافت و فرستادن آن به آزمایشگاه همیشه به این معنی نیست که پزشک مشکوک به سرطان است. ممکن است فقط یک اقدام احتیاطی باشد، یا ممکن است به دنبال چیز دیگری مانند کولیت میکروسکوپی باشند.
حدود ۲۴ ساعت طول می کشد تا بیهوشی به طور کامل از بین برود. تا روز بعد رانندگی نکنید. به محض اینکه احساس آمادگی کردید می توانید به رژیم غذایی عادی بازگردید. اگر پزشک بافت را برداشته باشد، تا چند روز بعد مقداری خونریزی رکتوم خفیف دارید.