کیست مویی به انگلیسی pilonidal sinus یا همان سینوس پیلونیدال، کیست کمر و یا “موی برگشتی” یکی از شایع ترین بیماری های نشیمنگاهی می باشد که به شکل یک سوراخ حاوی مو در شکاف بالای باسن یا پایین کمر ظاهر می شود.
پیلونیدال به معنای لانه ی مو بوده و کیست مویی پایین کمر نیز یک کیست است که حاوی مو است که ما بین شکاف سرینی (ماهیچه های سرینی بزرگ در بخش فوقانی مقعد) کمی بالاتر از مقعد ظاهر میشود. کیست مویی به صورت عمودی در شکاف طبیعی پیشروی میکند.
علت اصلی کیست مویی کمر عفونت در اثر تجمع و برگشت مو به داخل پوست می باشد و نشستن های طولانی مدت یکی از علل ایجاد آن است به همین دلیل در گذشته به بیماری رانندگان معروف بوده چرا که رانندگان تاکسی و یا کامیون اغلب در حالت نشسته بوده و بیشتر دچار این بیماری می شدند.
به ندرت، کیست مویی در سایر نقاط بدن ظاهر میشود اما کیست مویی ناف، کیست مویی تخمدان و رحم هم وجود دارد که در این مطلب به بررسی کیست مویی کمر و علائم و خطرات آن می پردازیم.
برای درمان چندین راه متفاوت وجود دارد که اکثر پزشکان درمان کیست مویی با لیزر را پیشنهاد میدهند. با توجه به اینکه عواقب عمل نکردن کیست مویی تبدیل آن به آبسه و یا حفره های تو خالی زیر پوست می باشد، بهتر است هرچه سریعتر برای درمان این عارضه اقدام نمایید.
درمان دارویی کیست مویی دنبالچه و یا روش های خانگی برای بهبودی آن تاثیر چندانی نداشته و تنها در کاهش علائم و تسکین موقتی درد مؤثر است. درمان اصلی این موهای برگشتی در پایین کمر عمل جراحی کیست مویی و یا لیزر می باشد.
بیشتر بخوانید : بهترین مرکز لیزر کیست مویی در تهران کجاست؟
علائم کیست مویی
این بیماری در ابتدا که عفونی نشده و موقت است هیچ علائمی ندارد و ممکن است افراد ندانند که به این بیماری مبتلا هستند. در مراحل اولیه برخی افراد متوجه یک برآمدگی میشوند. با این حال ، در بیشتر موارد ، علائم در بعضی از مراحل رشد می کنند و می توانند “حاد” یا “مزمن” باشند.
- علامت شایع کیست مویی مزمن کمردرد شدید است که با ترکیدن و تخلیه کیست ممکن است کمتر شود اما باید توجه داشته باشید که خودتان هرگز اقدام به تخلیه کیست مویی در خانه نکنید و اگر کیست خود به خود هم ترکید باز هم به معنای خوب شدن آن نمی باشد.
- کیستهای مویی خارش دارند و اغلب بسیار دردناک هستند و به طور معمول در سنین ۱۵ تا ۳۵ سالگی مشاهده می شوند.
- اگرچه معمولاً در نزدیکی دنبالیچه وجود دارد اما می تواند ناف، زیر بغل یا ناحیه تناسلی را تحت تأثیر قرار دهد.
- درد و ناراحتی متناوب یا تورم و قرمزی پوست در بالای مقعد و نزدیک ستون فقرات
- ترشحات زرد مایع (چرکی) یا خونریزی در آن ناحیه
- بوی بد و نامطبوع از ترشحات
- بیرون زدن مو از سوراخ
- اذیت شدن در هنگام نشستن و انجام فعالیت های نشسته نظیر دوچرخه سواری
- بعضی از افراد مبتلا به کیست پیلونیدال ممکن است تب را هم تجربه کنند.
بیشتر بخوانید : هزینه درمان کیست مویی با لیزر چقدر است؟
در ادامه چند عکس از سینوس پشت کمر را باهم میبینیم. برای مشاهده تصاویر بیشتر از این بیماری به صفحه عکس کیست مویی مراجعه کنید:
علت کیست مویی
علت دقیق بیماری کیست مویی مشخص نیست اما اکثر آن ها در اثر برگشت مو به داخل پوست ایجاد می شوند. سایر علت های احتمالی عبارت است از:
- برخی از افراد با یک ناهنجاری جزئی در سرین (شیار میان نشیمنگاه) به دنیا آمده اند. به همین دلیل است که این عارضه ارثی است.
- یکی دیگر از دلایل رشد بیش از حد موها و برگشت مو به داخل و زیر پوست می باشد.
- یکی دیگر از دلایل، چاله های پوستی در دنبالچه است. چاله ها ممکن است در اثر فشار موضعی یا اصطکاک ایجاد شوند که باعث آسیب به فولیکول های مو در زیر پوست می شود که وظیفه ایجاد موها را دارند. به دلیل فشار، موهای در حال رشد وارد چاله ها میشوند. علت هر چه باشد ، هنگامی که قطعات مو در پوست گیر کرده باشند ، بدن مو را به عنوان یک عامل بیگانه شناسایی کرده و اطراف آن یک کیست تشکیل می دهد و باعث التهاب پوست می شود. پوست ملتهب به سرعت آلوده شده و بنابراین یک عفونت مکرر یا مداوم در منطقه آسیب دیده ایجاد می شود. این عفونت باعث ایجاد کیست می شود که اغلب شامل موهای شکسته است.
اکثر پزشکان فکر میکنند موی رشد نکرده بیشترین دلیل آن است. این بیماری در کودکان و افراد بالای ۴۰ سال رایج است. ۴ برابر بیشتر در مردان رایج است تا زنان(به دلیل اینکه مردان پر مو تر از خانم ها هستند.) برخی عوامل، خطر ابتلا به این بیماری را افزایش داده و شامل موارد زیر میباشند:
- نشستن زیاد(نداشتن تحرک)
- چاقی بیش از اندازه
- سابیده شدن پوست در اثر اصطکاک، اصلاح با تیغ و یا پوشیدن لباس های تنگ
- افرادی که موهای زیاد و زبر و ضخیم دارند
- سابقه ی این بیماری در خانواده
در زمان جنگ جهانی دوم بیش از ۸۰۰۰ سرباز به کیست پیلودینال مبتلا شدند که آنها را راهی بیمارستان کرد. مردم فکر میکردند علت آن نشستن طولانی مدت در جیپ است که به “بیماری جیپ” نامیده شد. اگر گودی باسن دارید، این گودی می تواند باعث کیست مویی شود.
علت کیست مویی در زنان باردار
سینوس پیلونیدال وضعیتی است که در اثر التهاب و عفونی شدن فولیکول های مو رخ می دهد. در زنان باردار نیز، تغییرات هورمونی که در دوران بارداری رخ می دهد می تواند خطر ابتلا به سینوس مویی را افزایش دهد.
در دوران بارداری، بدن سطوح بالاتری از هورمون ها از جمله استروژن و پروژسترون را تولید می کند. این هورمون ها می توانند باعث افزایش رشد مو به خصوص در ناحیه لگن و دنبالچه شوند. افزایش رشد مو می تواند احتمال گیر افتادن مو در فولیکول های مو را افزایش دهد و منجر به ایجاد کیست مویی شود.
علاوه بر این، افزایش وزن و فشار روی کمر و باسن در دوران بارداری نیز می‌تواند به تشکیل سینوس پیلونیدال کمک کند. افزایش فشار در این دوران معمولاً به دلیل نشستن یا دراز کشیدن طولانی مدت می باشد که می تواند باعث افزایش اصطکاک و فشار بر روی ناحیه آسیب دیده شود و منجر به تحریک و التهاب و در نهایت تشکیل کیست شود.
رعایت بهداشت و تمیز و خشک نگه داشتن ناحیه آسیب دیده برای جلوگیری از تشکیل کیست مویی در زنان باردار ضروری است. زنانی که باردار هستند و علائم موی برگشتی را تجربه میکنند باید برای تشخیص و درمان مناسب با پزشک خود مشورت کنند، زیرا ممکن است برخی از درمان‌ها در دوران بارداری مناسب نبوده و خطرناک باشد.
کیست مویی چگونه تشخیص داده می شود؟
دکتر کیست مویی توسط معاینه و پرسیدن چند سؤال درباره pilonidal sinus آن را تشخیص میدهد و سوالات زیر را مطرح میکند:
- چه موقع اولین علائم را احساس کردید؟
- آیا قبلا این مشکل را داشتید؟
- تب داشته اید؟
- چه داروها و مکمل هایی مصرف می کنید؟
با توجه به علائم واضح و آشکار این بیماری، پزشک با یک معاینه فیزیکی ساده و بدون نیاز به آزمایش تشحیص اولیه را می دهد.
عوارض و خطرات کیست مویی در پایین کمر
اگر کیست مویی درمان نشود می تواند به آبسه تبدیل شده و کیست مویی مزمن در صورتی که عود یا عفونت کند باعث پخش عفونت در کل بدن می شود.
در برخی موارد، آبسه ممکن است پاره شود و منجر به تشکیل فیستول شود. فیستول تونلی است که آبسه را به پوست متصل می کند و امکان تخلیه مداوم چرک و خون را فراهم می کند.
چه زمانی به پزشک مراجعه کنیم؟
با توجه به اینکه ممکن است در مراحل اولیه هیچ نشانه ای جز یک فرورفتگی کوچک جوش مانند و یا گودی روی پوست خود مشاهده نکنید اما با گذشت زمان این فرورفتگی عفونت می کند و به یک آبسه پر از چرک تبدیل می شود. در این مرحله معمولاً علائم با شدت بیشتری ظاهر می شود و همراه با بوی بد و ترشح چرک و عفونت می باشد که باید فوراً به یک متخصص کیست مویی مراجعه کنید.
روش های درمان موی برگشتی کمر
بیشتر افرادی که به این عارضه دچار می شوند به دنبال راهی برای درمان فوری و یا روش های خانگی و دارو برای بهبود موی برگشتی هستند اما باید بدانید که تنها روش قطعی و بدون عوارض کیست مویی لیزر می باشد که امروزه اکثر پزشکان آن را به بیماران خود پیشنهاد می دهند.
روش جراحی کیست مویی که به دوصورت باز و بسته نیز انجام می شود یکی دیگر از روش های درمان کیست پیلونیدال می باشد اما به دلیل عوارضی مثل درد و خونریزی زیاد، جذب عفونت از راه زخم، درد کشیدن بخیه ها و همچنین احتمال عود مجدد بیماری در این روش درمان، لیزر و اشعه پرقدرت آن جایگزین تمامی روش های قدیمی شده و در کمتر از یک ساعت به صورت سرپایی در مطب قابل انجام می باشد.
سوالات متداول درباره کیست مویی
کیست مویی اگر درمان نشود در حالت مزمن می تواند به آبسه های عفونی تبدیل شود که با درد زیادی همراه است.
فرورفتگی و قرمزی روی پوست، موی خارج شده از ناحیه کیست، التهاب، درد موقع نشستن، ترشح چرک،خون و عفونت با بوی بد
بهترین روش تخلیه کیست توسط پزشک و درمان با لیزر می باشد.
رعایت بهداشت ناحیه بالای باسن و انتهای ستون فقرات و اصلاح موهای زائد این ناحیه با لیزر، خودداری از پوشیدن لباس های جذب و پلاستیکی
به احتمال زیاد. ابتدا به شکل یک غده سفت زیر پوست است. برای اطمینان حتماً باید به متخصص جراح عمومی مراجعه کرد.
ممکن است افراد پر مو و دارای موهای ضخیم بیشتر و زودتر به این بیماری دچار شوند.
خیر. نشستن های طولانی مدت و عدم رعایت بهداشت ناحیه پایین کمر عامل اصلی ایجاد آن هستند.