بی اختیاری مدفوع در کودکان ، علت، درمان، علائم و پیشگیری

زمانی که لباس زیر بدون اینکه کودک بداند در اثر مدفوع کثیف میشود، یعنی بی اختیاری مدفوع در کودکان یاانکوپرزیس رخ داده و این یعنی مدفوع در کولون (انتهای روده) یا رکتوم جمع شده است. کولون پر از مدفوع میشود و شروع به نشت مدفوع میکند و جمع شدن مدفوع در انتهای روده(کولون) باعث عدم کنترل حرکات روده میشود.

بی اختیاری مدفوع در کودکان بعد از سن ۴ سالگی، زمانی که کودک رفتن به سرویس بهداشتی را یاد گرفته ،آغاز می شود. در بیشتر موارد، کثیف شدن لباس زیر یکی از نشانه های حاد یبوست در کودکان است. بی اختیاری مدفوع برای والدین بسیار ترسناک است و برای کودکان خجالت آور است. با این حال درمان این بیماری وجود دارد.

علائم بی اختیاری مدفوع در کودکان

علائم و نشانه های آن شامل موارد زیر است:

• نشت مدفوع و مایع به لباس زیر که ممکن است، اشتباها به اسهال تعبیر شود.
• یبوست با مدفوع سخت و خشک
• عبور مدفوع بزرگ
• دفع مدفوع دیر به دیر
• کاهش اشتها
• دل درد
• شب ادراری و کثیف کردن لباس زیر
• عفونتهای مکرر مثانه ، معمولاً در دختران

مطلب مرتبط: بی اختیاری مدفوع در بزرگسالان

درمان قطعی بی اختیاری مدفوع در کودکان

هنگامی که با تشخیص علائم متوجه شدید کودک تان دچار انکوپرزیس Encopresis (en-ko-PREE-sis)  یا بی اختیاری در دفع می باشد بهتر است هرچه سریعتر به پزشک مراجعه نمایید چرا که انکوپرزیس موجب کاهش اشتهای کودک، درد شکمی، مدفوع سخت و دردناک می شود. معمولاً درمان بی اختیاری مدفوع در کودکان توسط پزشک کودک در ۳ مرجله زیر درمان می شود.

• در مرحله اول روده بزرگ باید از مدفوع سفت و سخت تخلیه شود. هر پزشکی برای تمیز کردن روده کودک شما روش متفاوتی دارد. و بر اساس سن کودک و فاکتورهای دیگر برای او مسهل و یا نرم کننده مدفوع تجویز می نماید. تمیز کردن روده ها در این مرحله برای درمان موفقیت آمیز انکوپرزیس بسیار مهم است.
• پس از این مرحله پزشک تجویز نرم کننده مدفوع را ادامه می دهد تا عمل دفع کودک به صورت منظم و طبیعی برگردد. در این مرحله والدین باید پس از هر وعده غذایی و دوبار در روز کودک را به مدت ۵ الی ۱۰ دقیقه روی توالت بنشانند تا روده های کودک به صورت منظم عادت کنند که تحریک شوند. همچنین کودک هم متوجه می شود که باید به فشار های مخصوص در این مواقع توجه داشته باشد. با شروع دفع منظم مدفوع در کودک پزشک استفاده از داروهای مسهل و نرم کننده را به تدریج کاهش خواهد داد.
• در مرحله آخر برای پیگیری زمان دفع مدفوع کودک تان یادداشت کردن زمان مدفوع کودک می باشد. یعنی تعداد دفعات و همچنین درجه سختی مدفوع کودک را (سفت، نرم، خشک، آبکی) را یادداشت کنید و در این زمان صبور باشید چرا که برگشتن روده بزرگ به حالت عادی و کشیده شدن آن زمان بر است و نباید نا امید شد. سعی کنید مواد غذایی حاوی فیبر را با غذای کودک خود ترکیب نمایید و او را به خوردن سالاد تشویق نمایید تا انکوپرزیس درمان شود.

مطلب مرتبط: درمان بی اختیاری مدفوع

دلایل

دلایل زیادی وجود دارد که منجر به بی اختیاری مدفوع میشود که شامل یبوست، رژیم غذایی، مصرف کم مایعات، ترس از دستشویی رفتن و یا دسترسی محدود به دستشویی مثلاً در ساعات مدرسه و مشکلات عاطفی میباشد. در برخی مواقع عوامل استرس زا برای کودک موجب می شود که مدفوع خود را نگه دارد و باعث تجمع مدفوع در روده بزرگ می شود. می دانیم که وظیفه اصلی روده بزرگ حذف آب و مایعات از مدفوع می باشد و هرچه کودک مدفوع خود را مدت زمان بیشتری نگه دارد باعث می شود تا مدفوع او خشک و سفت شود. با بزرگ شدن مدفوع سخت اعصاب روده بزرگ هم تحت تاثیر قرار می گیرد و عضلات آن را ضعیف کرده و موجب می شود که زمان درست دفع را به کودک خبر ندهد. وقتی روده بزرگ کش می آید و شل می شود مدفوع سفتو سخت را نمی تواند به بیرون بکشاند و دفع آن با درد همراه می شود. همین باعث می شود تا زمان دفع کودک به کارهایی مثل خودداری از مدفوع کردن روی آورد چرا که تجربه دردناکی از دفع دارد. 

والدین نباید در این موارد و با مشاهده مدفوع روی شورت کودک او را مقصر بدانند و باعث شرمندگی و خجالت کودک خود شوند گویی که کودک به عمد مقصر این اتفاق است. چون کودک متوجه این موضوع نیست و اعصاب روده بزرگ پیام تنظیم دفع مدفوع را دیگر نمی فرستد و در برخی موارد هم ممکن است کودک حتی لباس زیر کثیف خود را از والدین پنهان کند.

یبوست

یکی از دلایل آن یبوست مزمن است. در یبوست، مدفوع سخت و خشک است که دفع مدفوع را دردناک تر میکند. در نتیجه، کودک از رفتن به سرویس بهداشتی خودداری میکند که مشکل را دشوار تر میکند.

هرچه مدفوع بیشتر در کولون بماند سفت تر شده و  دفع مدفوع دشوارتر میشود. زمانی که کولون در اثر یبوست و مدفوع زیاد کشیده میشود، اعصابی که دستور دفع مدفوع را صادر میکنند از کار می افتد سپس زمانی که کولون پر میشود، مدفوع نرم و آبکی از مقعد خارج میشود و انسداد روده و عدم کنترل بر حرکات روده اتفاق می افتد.

برخی از علت های یبوست شامل:

• نگه داشتن مدفوع به دلیل دردی که هنگام دفع مدفوع بوجود می آید(مخصوصا زمانی که فرد از خانه دور است)
• عدم فعالیت 
• مصرف میزان کم فیبر
• مصرف ناکافی مایعات
• مصرف بیش از اندازه ی شیر گاو یا عدم توانایی تحمل شیر گاو

موضوعات عاطفی

استرس عاطفی منجر به بی اختیاری مدفوع میشود. کودک ممکن است اضطراب را از موارد زیر دریافت کند:

• آموزش دستشویی رفتن زودتر از حد موعد
• تغییر در زندگی کودک مانند تغییر در رژیم غذایی، شروع آموزش دستشویی، شروع مدرسه یا تغییرات برنامه ای
• استرس عاطفی، به عنوان مثال، جدایی والدین یا جدا کردن خواهر یا برادر

عوامل خطر

این مشکل بیشتر در پسران رایج است. عوامل زیر شانس ابتلا را افزایش میدهند:

• استفاده از داروهایی که منجر به یبوست میشود مانند داروهای سرفه
• اختلال کمبود توجه / بیش فعالی
• اختلال طیف اوتیسم
• اضطراب یا افسردگی

پیشگیری

در قسمت پایین برخی استراتژی ها برای جلوگیری از بی اختیاری مدفوع و عوارض آن وجود دارد.

جلوگیری از یبوست: به کودک کمک کنید تا با یک رژیم غذایی پر فیبر از یبوست جلوگیری کند و او را به خوردن آب زیاد تشویق کنید.

تکنیک های آموزش درست رفتن به سرویس بهداشتی: میزان اطلاعات خود راجع به نحوه ی آموزش را بالا ببرید. خیلی زود یا به صورت خیلی اجباری اینکار را به کودک یاد ندهید. تا زمانی که کودک هنوز آماده نشده است صبر کنید و در زمان مناسب از روش صحیح استفاده کنید. در این باره می توانید با پزشک مشورت کنید.

درمان برای بی اختیاری مدفوع را زود آغاز کنید: درمان به موقع با بهره گیری از تجربیات پزشک، از عوارض بی اختیاری جلوگیری میکند. ویزیت توسط پزشک میتواند به شناسایی و درمان سریع کمک کند.

چه زمان به پزشک مراجعه کرد

اگر کودک، دستشویی رفتن را آموزش دیده باشد و یک یا چند موارد بالا را تجربه میکند حتما باید به پزشک مراجعه کرد.

عوارض

کودکانی که به این مشکل دچار هستند از لحاظ احساسی موارد زیادی مانند خجالت، ترس و عصبانیت  را تجربه میکنند. اگر کودک توسط دوستان خود مورد تمسخر قرار گیرد یا توسط بزرگسالان نقد یا تنبیه شود امکان ابتلا به افسردگی و پایین آمدن اعتماد به نفس در کودک وجود دارد.