روده دارای سلول هایی است و زمانی که این سلول ها تجمع می یابند به سرطان تبدیل می شوند که پولیپ روده نام دارد.
دو نوع پولیپ وجود دارد:
- غیر پلاستیک: این نوع پولیپ معمولا تبدیل به سرطان نمی شود.
- نئوپلاستیک: شامل آدنوماسها و پولیپ های دندانه دار است.
به طور کلی هرچه پولیپ ها بزرگتر شوند احتمال ابتلا به سرطان به خصوص در نوع نئوپلاستیک افزایش می یابند.
همه ی افراد می توانند به سرطان پولیپ مبتلا شوند اما خطر ابتلا در افراد زیر زیادتر است:
- افراد با سن ۵۰ به بالا
- افرادی که اضافه وزن دارند
- افرادی که سیگار می کشند
- در خانواده شان سابقه ی پولیپ یا سرطان روده دارند
پولیپ روده هیچ علائمی ندارد اما انجام آزمایشاتی مانند کولونوسکوپی نیاز است زیرا تشخیص پولیپ در مراحل اولیه درمان آسان تری دارد. بهترین راه پیشگیری تصویربرداری شکمی است.
علائم
پولیپ روده معمولا هیچ علائمی ندارد و تا انجام آزمایشات متوجه حضور آنها نمی شوید. اما برخی افراد دارای علائم زیر می باشند:
- خونریزی مقعدی. نشان دهنده ی سرطان، پولیپ روده، هموروئید یا بواسیر و شقاق است.
- تغییر رنگ مدفوع. خون باعث می شود رنگ مدفوع قرمز یا تیره تر از حالت عادی شود. تغییر رنگ مدفوع می تواند به علت غذا، دارو یا مکمل ها باشد.
- تغییر در حرکات روده. اسهال یا یبوستی که بیش از یک هفته طول بکشد نشان دهنده ی پولیپ است.
- درد. پولیپ بزرگ می تواند باعث انسداد روده و دل درد شدید شود.
- کمبود آهن. خونریزی از پولیپ در طی زمان و آهسته بروز میکند و ممکن است در مدفوع مشخص نشود. خونریزی شدید باعث می شود که خونرسانی به قسمت های مهم بدن انجام نشود.( رسیدن خون به قسمت های مختلف بدن باعث اکسیژن رسانی می شود) از عوارض کمبود آهن، خستگی و تنگی نفس است.
دلایل
- سلول های سالم به طور عادی رشد میکنند و تقسیم می شوند اما جهش در سلول ها باعث می شود که سلول ها حتی زمانی که نیاز نیست به تقسیم خود ادامه دهند.
- این تقسیم در روده باعث تشکیل پولیپ می شود و پولیپ در هرجای روده ی بزرگ می تواند ظاهر شود.
- پولیپ های التهابی باعث بروز کولیت روده یا بیماری کرون می شوند.
- همانطور که گفته شد پولیپ ها به تنهایی خطرناک نیستند اما کولیت روده و بیماری کرون احتمال ابتلا به سرطان روده را افزایش میدهند. پ
- ولیپ های دندانه دار بسته به اندازه و محلشان در کولون ممکن است تبدیل به سرطان شوند.
خطرات
عواملی که باعث شکل گیری پولیپ و سرطان می شوند شامل:
- بیشتر افرادی که به این مشکل دچار هستند افراد بالای ۵۰ می باشند.
- بیماری کرون و کولیت روده
- ارثی بودن
- مصرف الکل و سیگار
- اضافه وزن و نداشتن تحرک
- برخی نژادها مانند آفریقایی آمریکایی بیشتر در معرض ابتلا هستند.
- دیابت نوع دو
اختلالات پولیپ ارثی
افرادی که جهش ژن را به ارث می برند بیشتر در معرض ابتلا به پولیپ روده هستند. انجام آزمایش و تصویربرداری مداوم از ابتلا به سرطان و پخش شدن سرطان جلوگیری می کند. اختلالات پولیپ ارثی شامل موارد زیر است:
- سندرم لینچ، سرطان کولورکتال غیرپولیپی ارثی نیز نامیده می شود. بدن این افراد تمایل کمی به ایجاد پولیپ دارد اما زمانی که این پولیپ ها ایجاد شوند به سرعت بدخیم می شوند. سندرم لینچ شایعترین شکل سرطان ارثی روده بزرگ است و همچنین باعث ایجاد تومورهای پستان، معده، روده کوچک، مجاری ادراری و تخمدان می شود.
- پولیپ آدنومای های خانوادگی، یکی از بیماری های نادری است که باعث ایجاد صدها تا هزاران پولیپ در آستر روده در دوره ی جوانی می شود. اگر این پولیپ ها درمان نشوند باعث ایجاد ۱۰۰% سرطان روده قبل از سن ۵۰ سالگی می شوند. تست ژنتیک به شما کمک میکند تا از وجود این ژن با خبر شوید.
- سندرم گاردنر، این سندروم باعث ایجاد پولیپ در روده ی بزرگ یا کوچک می شود. همچنین احتمال تشکیل غده های غیر سرطانی در قسمت هایی مانند پوست، استخوان و شکم وجود دارد.
- پولیپ مرتبط با آدنومای های خانوادگی، دقیقا مشابه آدنوما است و افراد در جوانی به آن مبتلا می شوند و برای تشخیص می توان از تست ژنتیک استفاده کرد.
- سندرم پوتز- جگرز، در هنگام ابتلا به این سندروم کک و مک هایی در تمام بدن مانند لب ها، لثه و پاها پخش می شود و سپس پولیپ های غیر سرطانی در تمام روده پخش می شوند.تشکیل این پولیپ ها باعث ایجاد سرطان نمی شوند.
- سندرم پولیپوز سرم، باعث ایجاد پولیپ در قسمت های بالاتر روده می شود و امکان بدخیم شدن وجود دارد.
پیشگیری
تغییر سبک زندگی مانند موارد زیر نیز موثر است:
- انجام عادات سالم. مصرف میوه، سبزیجات و غلات رژیم غذایی مناسبی است. مصرف الکل و کشیدن سیگار را محدود کنید. ورزش کنید و وزن خود را متعادل نگه دارید.
- مصرف کلسیم و ویتامین دی. تحقیقات نشان داده مصرف کلسیم و ویتامین دی از بروز آدنوما جلوگیری میکند اما مدرکی وجود ندارد که کلسیم برای سرطان مفید است.
- اگر در معرض ابتلا هستید مواظب باشید. اگر در خانواده فردی سابقه ی این بیماری را داشته باشد شما باید مرتبا آزمایش انجام دهید.
چه زمان به پزشک مراجعه کرد
اگر علائم زیر را داشتید به پزشک مراجعه کنید:
- دل درد
- خون در مدفوع
- تغییر در حرکات روده که بیش از یک هفته طول میکشد
اگر شرایط زیر را دارید به طور مداوم باید کارهای زیر را انجام دهید:
- سن بالای ۵۰
- سابقه ی سرطان روده در خانواده