کولیت اولسراتیو روده چیست و چه علائمی دارد؟درمان قطعی کولیت روده

کولیت اولسروز چیست؟ بیماری کولیت اولسراتیو روده بزرگ (نوعی بیماری التهابی روده) است که باعث التهاب مزمن و زخم در پوشش سطحی روده بزرگ یا کولون می شود و شامل رکتوم نیز می شود.طول عمر بیماران کولیت اولسراتیو معمولاً بین ۷۰ تا ۷۴ سال می باشد و این بیماری موجب کاهش طول عمر نخواهد شد.

عکس کولیت روده را در ادامه میبینید:

کولیت اولسراتیو (Ulcerative colitis) به اختصار UC نیز شناخته می‌شود، یک بیماری التهابی روده (IBD) است که باعث التهاب و زخم (زخم) در دستگاه گوارش شما می شود. کولیت اولسراتیو داخلی‌ترین پوشش روده بزرگ، یعنی کولون و رکتوم را تحت تأثیر قرار می‌دهد. در بیشتر افراد، علائم عود کولیت اولسراتیو معمولا در طول زمان و نه ناگهانی ایجاد می‌شوند.علائم و نشانه‌ها شامل اسهال، خون در مدفوع، درد شکم و کاهش وزن است. درمان‌ها شامل دارو و جراحی است.

کولیت اولسراتیو می تواند منجر به عوارض تهدید کننده زندگی شود. در حالی که هیچ درمان قطعی شناخته شده ای ندارد، اما چندین روش درمانی جدید وجود دارد که می تواند کولیت اولسراتیو را تا حد زیادی کاهش دهد و باعث بهبودی طولانی مدت شود.

علائم کولیت اولسراتیو

علائم کولیت اولسراتیو بسته به شدت التهاب و محل وقوع آن می تواند متفاوت باشد. اکثر افراد مبتلا به کولیت اولسراتیو علائم خفیف تا متوسط دارند. علائم و نشانه ها ممکن است شامل موارد زیر باشد:

• اسهال، اغلب همراه با خون یا چرک
• خونریزی مقعدی – دفع مقدار کمی خون همراه با مدفوع
• درد و گرفتگی شکم
• درد مقعد
• فوریت برای اجابت مزاج
• عدم توانایی در اجابت مزاج علیرغم اضطرار
• کاهش وزن و اشتها
• خستگی
• تب
• عدم رشد در کودکان

انواع کولیت اولسراتیو

پزشکان اغلب انواع بیماری کولیت اولسراتیو روده بزرگ را بر اساس محل آن طبقه بندی می کنند. علائم هر نوع اغلب با هم همپوشانی دارند. انواع کولیت اولسراتیو عبارتند از:

• پروکتیت اولسراتیو (Ulcerative proctitis): التهاب به ناحیه نزدیک به مقعد محدود می شود. خونریزی مقعدی ممکن است تنها نشانه این بیماری باشد.
• پروکتوسیگموئیدیت (Proctosigmoiditis): التهاب انتهای پایین روده بزرگ را درگیر می کند. علائم این نوع کولیت شامل اسهال خونی، گرفتگی و درد شکمی و ناتوانی در حرکت روده ها علیرغم تمایل به اجابت مزاج (تنسموس یا زورپیچ) است.
• کولیت سمت چپ (Left-sided colitis): التهاب از راست روده به سمت بالا و در قسمت سیگموئید و قسمت های پایین روده بزرگ گسترش می یابد. علائم شامل اسهال خونی، گرفتگی شکم و درد در سمت چپ و احساس فوری دفع مدفوع است.
• پانکولیت (Pancolitis): این نوع اغلب کل روده بزرگ را تحت تاثیر قرار می دهد و باعث حملات اسهال خونی می شود که ممکن است شدید باشد، گرفتگی و درد شکمی، خستگی و کاهش وزن قابل توجه از علائم آن است.

علت کولیت اولسراتیو

علت دقیق بیماری کولیت اولسراتیو ناشناخته است. پیش از این، رژیم غذایی و استرس مشکوک بود. با این حال، محققان اکنون می دانند که این عوامل علائم عود کولیت اولسراتیو هستند اما باعث کولیت اولسراتیو نمی شوند.

یکی از دلایل احتمالی اختلال در عملکرد سیستم ایمنی است. هنگامی که سیستم ایمنی بدن شما سعی می کند با یک ویروس یا باکتری مهاجم مبارزه کند، یک پاسخ ایمنی نامنظم باعث می شود که سیستم ایمنی به سلول های دستگاه گوارش نیز حمله کند.

اکثراً موافقند که این مربوط به یک پاسخ ایمنی بیش فعال است. وظیفه سیستم ایمنی شما محافظت از بدن در برابر میکروب ها و سایر مواد خطرناک است. اما گاهی اوقات، سیستم ایمنی بدن شما به اشتباه به بدن شما حمله می کند که باعث التهاب و آسیب بافتی می شود.

به نظر می رسد وراثت نیز در این که کولیت اولسراتیو در افرادی که اعضای خانواده مبتلا به این بیماری را دارند شایع تر است. با این حال، اکثر افراد مبتلا به کولیت اولسراتیو این سابقه خانوادگی را ندارند.

چه کسانی بیشتر به کولیت اولسراتیو مبتلا می شوند؟

کولیت اولسراتیو در میان زنان و مردان به یک اندازه رایج است و به جنسیت ارتباطی ندارد. عوامل خطر ممکن است شامل موارد زیر باشد:

• سن: کولیت اولسراتیو معمولاً قبل از ۳۰ سالگی شروع می شود، اما ممکن است در هر سنی رخ دهد. برخی از افراد ممکن است پس از ۶۰ سالگی به این بیماری مبتلا نشوند.
• نژاد یا قومیت: اگرچه افراد سفیدپوست بیشترین خطر ابتلا به این بیماری را دارند، اما در هر نژادی ممکن است رخ دهد.
• سابقه خانوادگی: اگر یکی از بستگان نزدیک مانند والدین، خواهر و برادر به این بیماری مبتلا باشد، در معرض خطر بیشتری قرار دارید.
• عوامل دیگر، مانند استرس و رژیم غذایی شما، خطر ابتلا به کولیت اولسراتیو روده بزرگ را افزایش نمی دهند، اما می توانند باعث تشدید علائم شوند. یکی از بهترین کارهایی که در صورت تشخیص UC می توانید انجام دهید این است که محرک های خود را یادداشت کنید تا بتوانید از آنها اجتناب کنید.

هیچ برنامه غذایی واحدی برای جلوگیری از تشدید کولیت وجود ندارد. محرک های غذایی هر فرد ممکن است با افراد دیگر متفاوت باشد. اجتناب از لبنیات و غذاهای پر فیبر برای بسیاری از افراد مفید بوده است.

کولیت اولسراتیو چگونه تشخیص داده می شود؟

برای تشخیص کولیت اولسراتیو روده بزرگ، ارائه دهنده پزشک یک معاینه فیزیکی انجام می دهد و در مورد علائم و سابقه خانوادگی IBD می پرسد. آزمایش‌های لازم تجویز می شود و روش‌هایی را برای رد شرایط مشابه کولیت اولسراتیو انجام می‌دهند.

آزمایش ها عبارتند از:

• آزمایش خون
• نمونه گیری مدفوع
• آزمایشات تصویربرداری، باریم انما، سی تی اسکن و ام آر آی
• تست های آندوسکوپی شامل کولونوسکوپی و سیگموئیدوسکوپ

درمان قطعی کولیت اولسراتیو

تنها درمان قطعی کولیت روده، جراحی برای برداشتن کولون و رکتوم است. هدف از درمان این است که شرایط و علائم را رو به بهبودی قرار دهد. اگر در حال حاضر علائم شدیدی ندارید، گزینه های درمانی شامل دارو و جراحی است.

درمان شدگان کولیت روده و تجربیات کسانی که کولیت روده دارند:

اگرچه کولیت اولسراتیو بدون برداشتن کولون قابل درمان نیست، اما معمولاً می توان آن را کنترل کرد. اکثر افراد مبتلا به کولیت اولسراتیو قادر به زندگی معمولی مثل سایر افراد هستند. کنترل بیماری به معنای مصرف داروها و مراجعه منظم به پزشک است.

https://www.uptodate.com/contents/ulcerative-colitis-beyond-the-basics

داروی درمان کولیت اولسراتیو

پزشک ممکن است از چندین دارو (به تنهایی یا ترکیبی) برای آرام کردن التهاب روده بزرگ استفاده کند. کاهش تورم و تحریک به بافت اجازه می دهد تا بهبود یابد. داروی لوپرامید می تواند علائم شما را تسکین دهد تا درد و اسهال کمتری داشته باشید.

• آنتی بیوتیک ها
• آمینوسالیسیلات ها حاوی اسید ۵-آمینو سالیسیلیک (۵-ASA)
• داروهای ضد التهابی مثل کورتیکواستروئیدها
• تعدیل کننده های ایمنی برای توقف حمله سیستم ایمنی بدن به روده بزرگ

عمل جراحی کولیت اولسراتیو

اگر داروها نتیجه ای ندهد یا اگر علائم شدید هست، جراحی گزینه درمان است. حدود ۳۰ درصد از افراد مبتلا به کولیت اولسراتیو در برخی مواقع نیاز به جراحی دارند. حدود ۲۰ درصد از کودکان مبتلا به کولیت اولسراتیو به جراحی نیاز خواهند داشت.

دو نوع جراحی برای کولیت اولسراتیو وجود دارد: هر دو شامل پروکتوکولکتومی، جراحی برای برداشتن تمام یا بخشی از کولون و رکتوم هستند.

پروکتوکولکتومی و کیسه ایلئال: پروکتوکولکتومی و کیسه ایلئال رایج ترین روش برای درمان کولیت اولسراتیو است. این روش کولون و رکتوم را برمی دارد اما مقعد را دست نخورده می گذارد. سپس، جراح یک کیسه ایلئال ileoanal، بخشی از روده کوچک که به مقعد متصل می شود، تشکیل می دهد. پس از بهبودی، این بخش از روده کوچک به عنوان یک راست روده جدید عمل می کند که اجازه دفع مدفوع معمولی می دهد.
پروکتوکولکتومی و ایلئوستومی: پزشک ممکن است ایلئوستومی دائمی (بدون کیسه ایلئوم) را توصیه کند. جراح، کولون، رکتوم و مقعد را برمی دارد. سوراخی در شکم ایجاد می شود که به کیسه ای در خارج از بدن (استومای روده ای) که مدفوع را جمع می کند وصل می شود. کیسه را مرتب خالی خواهید کرد.

رژیم غذایی

برخی از غذاها ممکن است علائم کولیت را بدتر کنند. غذاهای نرم و ملایم به اندازه غذاهای تند یا پر فیبر شما را آزار نمی دهد. اگر نمی توانید قند موجود در شیر به نام لاکتوز را هضم کنید (به این معنی که عدم تحمل لاکتوز دارید)، ممکن است پزشک به شما بگوید که از خوردن محصولات لبنی خودداری کنید.

یک رژیم غذایی متعادل با مقدار زیادی فیبر، پروتئین بدون چربی، میوه ها و سبزیجات باید ویتامین ها و مواد مغذی کافی را تامین کند.

عوارض کولیت اولسراتیو

عوارض احتمالی کولیت اولسراتیو عبارتند از:

• خونریزی شدید
• کم آب شدن بدن
• روده بزرگ به سرعت متورم می شود که مگاکولون سمی نیز نامیده می شود. (گیر کردن و احتباس گاز داخل روده باعث متورم شدن روده می شود.در میان افراد مبتلا به کولیت زخمی شدید دیده می شود)
• سوراخ شدن روده که کولون سوراخ دار نیز نامیده می شود
• افزایش خطر لخته شدن خون در سیاهرگ ها و شریان ها
• التهاب پوست، مفاصل و چشم
• افزایش خطر ابتلا به سرطان روده بزرگ
• پوکی استخوان
• کلانژیت اسکلروزان اولیه یا اسکار کبدی
• مشکلات رشد و تکامل در کودکان

کولیت اولسراتیو و کرون روده

سایر بیماری های روده مثل کرون می توانند برخی از علائم مشابه را داشته باشند.

• کولیت اولسراتیو فقط روده بزرگ و پوشش داخلی آن را تحت تاثیر قرار می دهد.
• بیماری کرون باعث التهاب می شود، اما سایر نقاط گوارش را هم تحت تاثیر قرار می دهد.
• سندرم روده تحریک پذیر برخی از علائم مشابه با کولیت را دارد، اما باعث التهاب یا زخم نمی شود. در سندروم روده تحریک پذیر، مشکل مربوط به ماهیچه های روده است.

چه زمانی باید به پزشک مراجعه کرد

اگر تغییر مداوم در عادات روده خود را تجربه می کنید یا اگر علائم و نشانه هایی مانند موارد زیر را دارید به پزشک متخصص گوارش مراجعه کنید:

• درد شکم
• خون در مدفوع
• اسهال مداوم که با دارو هم برطرف نمی شود.
• تب شدید که بیش از دو روز طول می کشد

اگرچه کولیت اولسراتیو معمولا کشنده نیست، اما یک بیماری جدی است.

پرسش و پاسخ کولیت اولسراتیو