یبوست در بارداری یک بخش شایع و ناخوشایند بارداری است. اما مانند اسهال در بارداری با یکسری تغییرات ساده در سبک زندگی قابل درمان است و معمولاً علائم پس از زایمان برطرف می شود.
یبوست در بارداری چیست؟
داشتن یبوست به این معنی است که دفع و اجابت مزاج با زور زدن همراه است. یبوست زمانی اتفاق می‌افتد که غذایی که بدن شما دیگر به آن نیاز ندارد (پسماند) به جای اینکه به عنوان مدفوع خارج شود، در قسمت پایینی دستگاه گوارش (روده) باقی مانده و سفت میشود. اکثر افراد تجربه یبوست را دارند، اما یبوست در بارداری شایع تر است. تغییرات هورمونی در بدن زن باردار می تواند احتمال ابتلا به یبوست را افزایش دهد.
هنگامی که سطح هورمون در بدن برای حمایت از بارداری افزایش می یابد، یبوست در بارداری سه ماه اول شروع می شود.
یبوست در بارداری سه ماه اول
حدود ۱۶ تا ۳۹ درصد از افراد در دوره ای از بارداری دچار یبوست می شوند. به احتمال زیاد در سه ماهه سوم بارداری، زمانی که جنین سنگین ترین است و بیشترین فشار را به روده شما وارد می کند، دچار یبوست می شوید. یبوست ممکن است در هر سه ماه اول،دوم و سوم بارداری اتفاق بیفتد. گاهی اوقات، تا سه ماه پس از تولد نوزاد همچنان یبوست دارید.
علت یبوست در بارداری
علت یبوست در بارداری تغییرات هورمونی در بدن در دوران بارداری و تغییرات سبک زندگی و عادات روزانه می باشد. علل شایع یبوست در بارداری عبارتند از:
پروژسترون: بدن در دوران بارداری هورمون پروژسترون بیشتری تولید می کند. پروژسترون روده‌ها را شل و کند میکند، به طوری که برای خروج مدفوع از بدن به سختی کار می کنند. کندی دستگاه گوارش به بدن زمان بیشتری برای جذب مواد مغذی و آب از غذای خورده شده می دهد.
هر چه مدت زمان بیشتری غذا در روده شما باقی بماند، روده بزرگ (کولون) زمان بیشتری برای جذب رطوبت از آن دارد. در نتیجه وقتی می‌خواهید مدفوع کنید، مدفوع خشک و سفت شده و به سختی با زور زدن خارج میشود.
جنین: رشد جنین رحم را سنگین تر می کند. این وزن اضافی جنین می تواند فشار بیشتری بر روده وارد کند و خروج مواد زائد از بدن را دشوارتر کند.
آهن حاصل از ویتامین دوران بارداری: آهنی که از ویتامین دوران بارداری خود دریافت می کنید به بدن کمک می کند تا خون مورد نیاز برای گردش اکسیژن در سراسر بدن مادر و جنین را بسازد. آهن بیش از حد می تواند تجزیه غذا را برای باکتری های روده دشوارتر کند. همچنین ننوشیدن آب کافی برای نرم کردن مواد زائد گیر کرده در روده، یبوست را بدتر می کند.
سبک زندگی: تغییر رژیم غذایی، مصرف کم مایعات و بی تحرکی همگی در ایجاد یبوست بارداری نقش دارند. اکثر افرادی که باردار هستند فیبر کافی نمی خورند، آب کافی نمی نوشند یا تحرک کافی برای کمک به گوارش را ندارند.
علائم یبوست در حاملگی چیست؟
افراد با دفع مدفوع احساس رضایت می کنند. احساس یبوست دقیقا برعکس است. یبوست در بارداری با نشانه های زیر همراه است:
- کمتر از ۳ بار در هفته دفع دارید.
- برای دفع زور میزنید و شکم تان متورم و پر از گاز است.
- شکل مدفوع برآمده و سفت است. قوام مدفوع خشک است و با درد دفع می شود.
- یبوست منجر به هموروئید در بارداری و شقاق مقعدی می شود. هر دو بیماری در دوران بارداری شایع هستند.
آیا یبوست نشانه بارداری است؟
یبوست در بارداری شایع است، اما یبوست به این معنی نیست که باردار هستید. راه های بهتری برای تشخیص بارداری وجود دارد، مانند انجام تست بارداری و یا آزمایش خون.
درمان یبوست بارداری در خانه
از آنجا که علت یبوست در بارداری تغییرات هورمونی می باشد برای رفع یبوست در بارداری نمی توان جلوی ترشح هورمون های بارداری را گرفت اما ایجاد یک سری تغییرات می تواند در درمان یبوست در بارداری کمک کننده باشد:
- هر روز ۲۵ تا ۳۰ گرم غذاهای غنی از فیبر بخورید: فیبر مدفوع را نرم می کند تا راحت تر دفع شود. میوه ها، سبزیجات، غلات کامل، لوبیا، نخود و عدس سرشار از فیبر هستند.
- نوشیدن روزانه هشت تا ۱۲ لیوان آب
- ۲۰ تا ۳۰ دقیقه ورزش متوسط را سه بار در هفته انجام دهید.
- یک ویتامین دیگر مخصوص بارداری را امتحان کنید: آهن موجود در ویتامین بارداری ممکن است برای گوارش شما بیش از حد باشد.
درمان یبوست در بارداری با دارو
اگر یبوست بارداری با موارد بالا و تغییر سبک زندگی بهتر نشد، پزشک یک ملین یا مکمل فیبر تجویز میکند. برخی از ملین ها می توانند باعث کم آبی بدن و عدم تعادل الکترولیت ها شوند.در دوران بارداری، همیشه قبل از مصرف هر گونه دارو یا ملین با پزشک خود مشورت کنید. از داروهای خانگی برای یبوست مانند استفاده روغن کرچک یا روغن معدنی خودداری کنید.
خطرات یبوست در بارداری
ایا یبوست در بارداری خطر دارد؟ یبوست ممکن است برای شما ناخوشایند باشد، اما به کودک شما آسیبی نمی رساند.
یبوست در بارداری می تواند عوارضی مانند:
- شقاق مقعدی
- هموروئید
- نهفتگی مدفوع
- افتادگی راست‌روده داشته باشد.
ایا زور زدن در دستشویی برای جنین ضرر دارد؟ زور زدن در دستشویی به جنین آسیبی نمی رساند، اما ممکن است منجر به هموروئید و شقاق در مادر شود.
ایا زور زدن باعث پارگی کیسه اب میشود؟ خیر. یبوست و زور زدن در بارداری باعث پارگی کیسه آب نخواهد شد.
یبوست در بارداری همانند اسهال در بارداری یک مشکل رایج در بسیاری از خانم ها است و برخی از خانم ها، یبوست را در مراحل اولیه ی بارداری تجربه میکنند در صورتی که بسیاری از خانم ها آن را دیرتر و در مراحل دیگر بارداری تجربه میکنند. یبوست به دلیل مدفوع سفت و خشک به وجود می آید اما خانم ها نباید نگران این موضوع باشند زیرا با رعایت برخی نکات از بین میرود.
در این مقاله ما راجب این بحث خواهیم کرد که چرا یبوست در بارداری رایج است و درباره ی انواع درمان ها بحث خواهیم کرد تا آزار و ناراحتی ناشی از آن از بین برود.
دلایل
دلیل یبوست در بارداری بستگی به این دارد که در چه مرحله از بارداری اتفاق می افتد. برخی از دلایل شامل:
- هورمون ها: تغییر هورمون ها باعث میشود که حرکات روده ها کندتر شود و مدفوع سخت تر از مقعد عبور کند. این کند شدن حرکات روده منجر به خشک شدن مدفوع و عبور سخت مدفوع از مقعد می شود.
- ویتامین هایی که در زمان بارداری مصرف میشوند: برخی از ویتامین ها سرشار از آهن هستند و آهن زیاد منجر به یبوست میشود و رنگ مدفوع تیره تر از حالت معمول میشود.
- فشار رحم: در زمانی که جنین رشد میکند، رحم نیز بزرگتر میشود و به روده فشار وارد می شود و فشار به روده باعث میشود مدفوع سخت تر از روده عبور کند.
یبوست منجر به:
- نفخ
- دل درد
- مدفوع خشک و سخت که عبور آن از مقعد دردناک است. همچنین فرد احساس میکند که مدفوع به طور کامل خارج نشده است.
یبوست در زمان بارداری بسیار آزار دهنده است.
عوارض
در بیشتر موارد، یبوست در بارداری زود گذر است و نیازی به درمان ندارد. در موارد نادر، یبوست طولانی مدت منجر به انقباضات شکمی میشود که با درد شدید همراه است. استفاده ی طولانی مدت از برخی ملین ها میتواند انقباضات روده را متوقف کند. از عوارض آن میتوان به بیماری های زیر اشاره کرد:
- شقاق مقعدی
- بواسیر یا هموروئید
درمان خانگی یبوست در بارداری
در زمان بارداری، خانم ها میتوانند با استفاده از درمان های خانگی آن را از بین ببرند.
- فیبر: استفاده از مکمل های فیبردار و خوردن مواد غذایی فیبردار مانند میوه ها، سبزیجات و غلات حرکات روده را روان تر و دفع مدفوع را آسان تر میکند. بزرگسالان باید روزانه بین ۲۸ تا ۳۴ گرم فیبر دریافت کنند.
- مایعات: نوشیدن آب کافی مدفوع را نرم کرده و عبور آن را آسان میکند. اگر فردی احساس کند که آب کمک کننده نیست، میتواند سوپ، چای و سبزیجات و میوه های آبدار را به مواد غذایی خود اضافه کنند.
- فعالیت: فعالیت باعث افزایش خونرسانی به رگ های اطراف مقعد می شود.
- پروبیوتیک ها: میلیون ها باکتری مفید در روده زندگی میکنند که به فعالیت روده کمک میکنند. پروبیوتیک ها به چند برابر شدن این باکتری ها کمک میکنند و منجر به حرکات منظم روده میشوند. ماست سرشار از پروبیوتیک است.
سایر درمان ها
اگر درمان های خانگی موثر واقع نشد، میتوان از سایر روش های درمان استفاده کرد. برای بانوان بارداری که ویتامین های آهن دار مصرف میکنند، پزشک ویتامین هایی را تجویز میکند که آهن کمتری را دارند.
درمان اولیه ی برای درمان یبوست در بارداری است. میلن ها دفع مدفوع را راحت تر می سازند.
ملین
ملین ها را میتوانید بدون نسخه از داروخانه تهیه کنید. خانم ها میتوانند از انواع ملین های زیر در زمان بارداری استفاده کنند:
مواد فله
مواد فله میزان کمی فیبر و مواد معدنی به مدفوع اضافه میکنند که باعث نرم شدن مدفوع می شود.
برخی از انواع ملین ها منجر به موارد زیر می شوند:
- دل درد
- آزار و اذیت
- بنابراین افراد باید ابتدا دوز کم این دارو را مصرف کنند و به میزان کافی آب بنوشند.
- برخی از مثال های مواد فله ای شامل متیل سلولز و پلی کربوفیل میشوند.
نرم کننده ی مدفوع
- نرم کننده ها به مدفوع آب اضافه میکنند.
- منجر به روان شدن و عبور راحت مدفوع میشوند.
- اکثر پزشکان، کولاس را برای خانم های باردار تجویز میکنند.
ملین های روان کننده
ملین های روان کننده یک پوشش لغزنده را به مدفوع یا به روده اضافه می کنند تا به عبور مدفوع کمک کند. شیاف های گلیسیرین یکی از انواع ملین های روان کننده میباشد.
ملین های اسمزی
ورود آب به روده منجر به نرم تر شدن مدفوع می شود و روده، مدفوع را راحت تر عبور میدهد. این نوع ملین ها باعث دل درد و نفخ میشوند. مثال های ملین اسمزی شامل پلی اتیلن گلیکول و هیدروکسید منیزیم است.
چه زمان به پزشک مراجعه کنیم
اگر فردی علائم زیر را داشت حتما باید به پزشک مراجعه کند:
- حالت تهوع
- دل درد
- استفراغ
- یبوست که بیش از ۱-۲ هفته طول می کشد
- خونریزی از روده بزرگ
- استفاده از ملین بهبودی ایجاد نکرد